Σελίδες

31 Δεκ 2009

Θέλω να θυμάμαι…




Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, οι πιο αισιόδοξοι από μας βγάζουμε τα μπλοκάκια και γράφουμε λίστες με νέους προγραμματισμούς και υποσχέσεις προς τον εαυτό μας για τη νέα χρονιά. Οι πιο απαισιόδοξοι, έχουμε παραιτηθεί από αυτή την «παιδική» λειτουργία, εξακολουθώντας όμως να ελπίζουμε στην αλλαγή, περιμένοντας να έρθει σαν «από μηχανής θεός» ή από τους άλλους.

Αργά ή γρήγορα, και οι μεν και οι δε, απογοητευόμαστε και γυρνάμε πίσω στις «παλιές καλές συνήθειες» που μας εξασφαλίζουν το γνώριμο, με την προσδοκία και την ελπίδα ότι την επόμενη φορά, την επόμενη χρονιά - υπό άλλες συνθήκες - τα πράγματα θα είναι διαφορετικά.

Ο συμβολισμός της πρώτης μέρας του χρόνου, ως ευκαιρία για μια νέα αρχή, αξίζει μόνο ως συμβολισμός. Ουσιαστικά καμία μέρα δεν διαφέρει από την άλλη. Η κάθε στιγμή μπορεί να σημαίνει μια νέα αρχή και αυτή είναι μια επιλογή που πάντα έχουμε.

Με αυτές τις σκέψεις, λέω να φτιάξω μια διαφορετική «λίστα» φέτος, που θα έχει νόημα και ουσία κάθε μέρα του χρόνου, ανεξάρτητα από τους όποιους (κατά τα άλλα θεμιτούς) εξωτερικούς στόχους ή τις προσωρινές επιθυμίες μου.

Θέλω να θυμάμαι:

26 Δεκ 2009

Το πολυτιμότερο δώρο



Κάποιες φορές σκέφτομαι ότι θα ήταν πολύ καλύτερα αν αποφασίζαμε να κάνουμε τα παιδιά μας μετά τα σαράντα. Θα είχαμε το χρόνο και τις ευκαιρίες να ωριμάζαμε περισσότερο ως άνθρωποι, να μαθαίναμε λίγο καλύτερα τον εαυτό μας, θα δημιουργούσαμε πιο αρμονικές σχέσεις, προτού αναλάβουμε τον σημαντικότερο ρόλο της ζωής μας.

Μετά κοιτάω γύρω μου και καταλαβαίνω ότι αυτό δεν είναι θέμα βιολογικής ηλικίας. Κάποιοι από μας ενηλικιωνόμαστε στα τριάντα, άλλοι στα πενήντα και άλλοι ποτέ. Άλλωστε, τις σημαντικότερες και ουσιαστικότερες αποφάσεις της ζωής μας, τις παίρνει ακόμα για μας η κοινωνία, τα έθιμα, οι κάθε λογής εξωτερικές προσταγές.

Λυπάμαι που ακόμα δεν έχουμε καταλάβει ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα μας ως ανθρωπότητα, το πολυτιμότερο «περιουσιακό» μας στοιχείο ως κοινωνία, ο πιο ισχυρός «πόρος» ενέργειας είναι τα παιδιά μας. «Πώς δεν το έχουμε καταλάβει», σαν να ακούω τις πρώτες αντιδράσεις, «για τα παιδιά μας δεν τα κάνουμε όλα; Δεν δουλεύουμε για τα παιδιά μας, δεν αποταμιεύουμε για τα παιδιά μας, δεν φροντίζουμε για τις ανάγκες τους, τη μόρφωση τους, την υγεία τους, τη συναισθηματική τους ασφάλεια, το μέλλον τους;»

11 Δεκ 2009

Έρωτας και Θάνατος



Δύσκολο θέμα ο θάνατος για να το διαχειριστεί κανείς και δεν θα επιχειρήσω να το κάνω από φιλοσοφική, θρησκευτική ή οποιαδήποτε θεωρητική άποψη. Ο θάνατος είναι μέρος της ζωής μας, είτε αποφεύγουμε να τον συζητάμε είτε όχι. Τον ζούμε σαν τραγωδία, μας διαλύει όταν χάνουμε κοντινά μας πρόσωπα, επειδή είναι εχθρός και όχι μέρος της ζωής μας.

Ο θάνατος είναι απρόβλεπτος και λογικά αυτό θα έπρεπε να μας εστιάζει στο να εκτιμούμε τη ζωή απεριόριστα. Όμως δεν το κάνουμε. Τη θεωρούμε δεδομένη ή φοβόμαστε τόσο πολύ που μένουμε στο περιθώριο της, ενώ η ζωή μας προσπερνά. Αυτή είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη ότι δεν ζούμε τη ζωή μας λογικά αλλά συναισθηματικά.

Δεν γνωρίζουμε το χρόνο που αναλογεί στον εαυτό μας ούτε στους άλλους γύρω μας. Τόσο τρομακτική είναι η σκέψη ότι το επόμενο λεπτό ή η επόμενη μέρα μπορεί να είναι η τελευταία μας, που αρνούμαστε να της επιτρέψουμε να εισχωρήσει στο νου.

Τόσο πολύ φοβόμαστε που προσπαθούμε να αποκλείσουμε το θάνατο, να απομονώσουμε τη σκέψη, να προφυλαχτούμε από το αναπόφευκτο με κάθε τρόπο. Τον κρύβουμε κάτω από χιλιάδες προγραμματισμούς της υποτιθέμενης μελλοντικής ζωής μας, πίσω από συναισθηματικές εξασφαλίσεις, φιλοσοφικές θεωρίες, συνεχείς και αγωνιώδεις κατακτήσεις, που καταφέρνουν να απασχολούν το φοβισμένο νου και να «προστατεύουν» τον ψυχισμό μας.

4 Δεκ 2009

Η κρίση των Χριστουγέννων




Η «κρίση» είναι επιλεκτική και την αποκαλούμαστε όταν και ενόσω μας βολεύει.

Είναι μια στοιχειώδης, αντικειμενική παρατήρηση των όσων συμβαίνουν γύρω μας, ειδικά σε μια περίοδο μεγάλων αντιφάσεων και διφορούμενων εννοιών. Δύσκολα επιλέγουμε να σταματήσουμε για λίγο και να δούμε αυτά που δημιουργούμε στο πέρασμα μας.

Το όλο σκηνικό μοιάζει σενάριο κωμικο-τραγικής ταινίας που συνεχίζουμε να παρακολουθούμε με σχεδόν μαζοχιστική διάθεση και ταυτόχρονα διαδραματίζουμε ως υπάκουοι ηθοποιοί χωρίς κανένα έλεγχο στην επιλογή του ρόλου μας. Εν μέσω μιας (και καλά) παγκόσμιας κρίσης σε ενεργειακό, οικονομικό, ψυχολογικό, φιλοσοφικό και κάθε άλλο πιθανό επίπεδο, εμείς έχουμε τη δυνατότητα να διαφοροποιηθούμε, να απομονώσουμε ότι μας πονάει και να ζήσουμε για λίγο την ψευδαίσθηση της άγνοιας μας.

27 Νοε 2009

Η πανδημία του φόβου





Σε μια εποχή που υπάρχει ελεύθερη και άφθονη πληροφόρηση, είναι δυνατόν να μιλάμε για προπαγάνδα, για παραπληροφόρηση, για άγνοια; Είμαστε όντως αναγκασμένοι να υποτασσόμαστε; Υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης; Μπορεί η πληροφόρηση να προσφέρει τη γνώση που όλοι αναζητούμε; Γιατί δεν το κάνει;

Δες τον πανικό που εύκολα σκορπά το «νέο» όπλο που έχει εφεύρει το σύστημα (το οποίο έχουμε δημιουργήσει και πρόθυμα συντηρούμε), τον ιό της νέας γρίπης. Δεν πτοούνται οι κρατούντες (αυτοί που γνωρίζουν καλά τις ανθρώπινες νοητικές λειτουργίες) από την άφθονη πληροφόρηση που ρέει ελεύθερα είτε υπέρ είτε κατά του νέου εμβολίου. Είτε έτσι είτε αλλιώς, εμείς παίζουμε το παιχνίδι του φόβου.

Ζούμε μόνιμα σε ανύπαρκτο χρόνο – το μέλλον – στο οποίο επενδύουμε, εναποθέτουμε τις ελπίδες μας, αποθηκεύουμε τα όνειρα μας. Προγραμματίζουμε τη ζωή μας ελπίζοντας για το καλύτερο και φτιάχνουμε σενάρια περιμένοντας το χειρότερο. Προσπαθούμε απεγνωσμένα να ελέγξουμε τη ζωή (που δεν ελέγχεται) γιατί δεν ελέγχουμε τον εαυτό μας και τη σκέψη μας.

20 Νοε 2009

Τα εν οίκω μη εν δήμω.




Σκέφτομαι ότι είναι βολικό που έχουμε τις δουλειές μας ξεχωριστά από τα σπίτια μας, τις καθημερινές μας σχέσεις, τα ενδιαφέροντα μας, την ηθική μας.

Νοικιάζουμε ένα γραφείο το οποίο διατηρούμε περιποιημένο, καθαρό, όσο χρειάζεται απρόσωπο, όπου δεχόμαστε τους ανθρώπους που θέλουμε να μας εμπιστεύονται και να προωθούμε την εικόνα που επιχειρούμε να εκπέμπουμε. Εκθέτουμε αποδείξεις της γνώσης μας στον τοίχο που βρίσκεται πίσω από το οχυρό μας, το γραφείο μας, πάνω στο οποίο έχουμε συμμετρικά τοποθετήσει φωτογραφίες της οικογένειας μας, σφραγίζοντας την κοινωνική αξία μας.

Στις παρέες φοράμε τα καλά μας, βάζουμε το πλατύ χαμόγελό μας, έστω και αν λίγο νωρίτερα έγινε χαμός στο σπίτι με το σύντροφο ή το παιδί μας. Συζητάμε για πράγματα ακίνδυνα που ενισχύουν το φιλοσοφικό-κοινωνικό-γνωστικό μας επίπεδο… και την αξία μας. Οι «τυχεροί» από μας έχουμε και ένα δυο φίλους στους οποίους εκμυστηρευόμαστε τη βαθύτερη αλήθεια μας, αναζητώντας την αποδοχή και επιβεβαίωση τους.

Οχυρωνόμαστε πίσω από ρόλους, υποθέτοντας ότι μπορούμε να κρατήσουμε ξεχωριστά τους διάφορους τομείς της ζωής μας… για τη δική μας ασφάλεια. «Τα εν οίκω μη εν δήμω» λέει η παροιμία, και το κάνουμε πράξη, πιστεύουμε, προστατεύοντας τον εαυτό μας από το «μάτι», τη ζήλεια, την κριτική, την κακία του κόσμου. Ενός κόσμου, που εμείς επιλέγουμε να βλέπουμε μονοδιάστατα, περιορισμένο και εχθρικό.

13 Νοε 2009

Η Ιστορία μας




Ρώτησαν κάποια παιδιά γυμνασίου και λυκείου στο δρόμο, τι γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου. Κάποια είπαν «την απελευθέρωση μας από τους Τούρκους», άλλα είπαν «το όχι που είπαμε», όμως δεν θυμόντουσαν αν το είπαμε στους Τούρκους ή στους Ιταλούς. Η αντίδραση γνωστή και αναμενόμενη: τα σημερινά παιδιά δεν ενδιαφέρονται, δεν έχουν ιδανικά, δεν γνωρίζουν την ιστορία του έθνους μας, και άλλες παρόμοιες κριτικές.

Δεν τολμούμε να κάνουμε το δυσκολότερο που είναι η αντικειμενική παρατήρηση, η βιωματική κατανόηση. Κάνουμε το εύκολο: συγκρίνουμε (με τη γενιά μας), κρίνουμε (τη σημερινή γενιά), κατατάσσουμε (σωστό – λάθος) και προχωράμε με τα δεδομένα μας. Τι καταφέρνουμε, τι αλλάζουμε, πώς διαφοροποιούμαστε; Καταχωρούμε ερμηνείες και κρίσεις στη μνήμη, χωρίς να κατανοούμε πραγματικά.

Οχυρωνόμαστε απέναντι στους εξωτερικούς εχθρούς μας, ενισχύουμε τις ψευδαισθήσεις της άμυνας μας, ψάχνουμε ομάδες να ανήκουμε για να κρύψουμε τη γύμνια μας και κλειδώνουμε τις πόρτες της καρδιάς μας από φόβο μη μας κλέψουνε τα κούφια υπάρχοντα μας.

6 Νοε 2009

Ακούμε πραγματικά;




«Είστε καλά ή να βάλω τις φωνές;»

Ο Γιαννάκης άκουγε αυτά τα λόγια μικρός στο χωριό και ήξερε ότι η μητέρα του ετοιμαζόταν να φωνάξει γιατρό ή βοήθεια αν τα παιδιά δεν ήταν καλά. Η Ελενίτσα άκουγε αυτά τα λόγια όταν γυρνούσε ο πατέρας στο σπίτι και ήξερε ότι μια αρνητική απάντηση θα προκαλούσε το θυμό του. Ο Γιώργος σήμερα, πατέρας δύο αγοριών, «προειδοποιεί» ότι ετοιμάζεται να ξεσηκώσει το σπίτι με τραγούδι, χορό, παιχνίδι για να ανεβάσει τη διάθεση των παιδιών του. Ξεκινά μια τρελή, διασκεδαστική πορεία η οποία παρασύρει τα πάντα και τους πάντες στο σπίτι, σε αυτήν. Έχουν μάθει πλέον τα παιδιά να εκμεταλλεύονται αυτή την «απειλή» για να μοιράζονται με τον πατέρα τους ξέγνοιαστες, απολαυστικές στιγμές χαράς και ευτυχίας.

Και όμως, όλα τα παιδιά άκουγαν τις ίδιες λέξεις, στην ίδια γλώσσα. Η ακοή (hearing) αν δεν υπάρχει κάποιο οργανικό πρόβλημα, απλά συμβαίνει. Το πώς ακούμε όμως, τι ακούμε και τι κατανοούμε εξαρτάται από άλλες διαδικασίες που σπάνια αντιλαμβανόμαστε ή ασχολούμαστε με αυτές. Η ακοή με προσοχή (listening) έχει να κάνει με την συνειδητή εστίαση της προσοχής με διαφορετικό τρόπο και την παρατήρηση. Παρατηρείς όταν τολμάς να βγαίνεις έξω από την ασφάλεια των κεκτημένων σου. Ας το εξετάσουμε όμως βιωματικά. Η δημιουργική σκέψη είναι βιωματική γιατί η ζωή μας είναι μόνο γεγονότα.

23 Οκτ 2009

Πού είναι η ευτυχία;




Ένα «περίεργο» θέμα τριγύριζε το μυαλό μου αυτές τις μέρες καθώς σκεφτόμουνα το άρθρο της επόμενης βδομάδας. Η ευτυχία! Με αφορμή διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μου αυτή την περίοδο, θετικά και αρνητικά, αλλά και επιστολές δικές σας που παρακολουθείτε τη στήλη, σκέφτηκα να τολμήσω να ακουμπήσω ένα θέμα ταμπού, όπως η ευτυχία.

Όλοι κυνηγάμε την ευτυχία, όλοι τη θέλουμε. Σπάνια όμως συναντώ ανθρώπους που να είναι πραγματικά ευτυχισμένοι ή να παραδέχονται ότι είναι. Σαν να φοβόμαστε ότι μόλις αποδεχτούμε και παραδεχτούμε την ευτυχία μας, αυτή θα μας φύγει. Δεχόμαστε a priori (και δεν το αμφισβητούμε) ότι η ευτυχία είναι μόνο κάποιες στιγμές σε όλη τη ζωή μας, ενώ στην υπόλοιπη ζωή, κολυμπάμε στη δυστυχία. Σκεφτόμαστε επίσης ότι «με τόση δυστυχία που υπάρχει στον κόσμο, ποιο δικαίωμα έχουμε εμείς να είμαστε ευτυχισμένοι»; Οι ενοχές δηλητηριάζουν οποιαδήποτε διάθεση εστίασης μας στα θετικά (που έχουμε ορίσει ως συστατικά της ευτυχίας).

Δύσκολο το θέμα, ειδικά αν το εξετάσουμε νοητικά, θεωρητικά, μέσα από τις απόψεις, τις αρχές, τα ιδανικά του νου και όχι απλά, βιωματικά, μέσα από τον εαυτό μας και τη δική μας ζωή. Πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τι είναι ευτυχία και έτσι συνεχίζουμε να την ψάχνουμε, χωρίς να εξετάζουμε τι είναι αυτό που πραγματικά ψάχνουμε με τόσο πάθος. Αλλά αν η ευτυχία είναι σχετική και υποκειμενική έννοια, τότε δεν μπορεί να είναι η αλήθεια. Αυτό που κάνουμε ουσιαστικά είναι να την προσαρμόζουμε στις ανάγκες μας, τις επιθυμίες μας, πιστεύοντας κάθε φορά ότι αυτά προσδιορίζουν την ευτυχία. Οι ανάγκες όμως αλλάζουν, όπως και οι επιθυμίες. Πού και πώς θα βρούμε λοιπόν την ευτυχία;

16 Οκτ 2009

Ακολουθώντας το όνειρο σου


Δεν ακολουθείς το όνειρο σου δουλεύοντας εννέα με πέντε. Σίγουρα δεν γίνεσαι καλός σε αυτό που κάνεις αν το ονομάζεις «δουλειά». Χρειάζεται να είναι ανάγκη, μια πηγαία αγάπη που δεν έχει σχέση με χρήμα, δόξα ή οποιοδήποτε άλλο προσωπικό κέρδος που μπορεί να έρθει ή να μην έρθει μαζί με το όνειρο (όραμα) σου. Διαφορετικά θα ζεις μια ζωή στη μετριότητα, όπως τόσες χιλιάδες ανθρώπους που περιμένουν απλά το μισθό του μήνα ή εύχονται να «πιάσουν τη καλή».

Ξέχασε τη λέξη «θυσία» αν είναι να ακολουθήσεις το όνειρο σου. Οι θυσίες πάντα επιστρέφουν για να σε στοιχειώνουν – αν ποτέ καταφέρεις να φτάσεις κάπου. Όταν θυσιάζεις, βρίσκεσαι διχασμένος ανάμεσα σε αυτό που πραγματικά θέλεις και αυτό που πιστεύεις πως πρέπει να κάνεις. Η θυσία αφορά πειθαρχεία, μια επιβολή στον εαυτό σου που κρυφά επαναστατεί. Αυτό αποτελεί μια διαρκή εσωτερική πάλη. Το όραμα σου αφορά τον σκοπό της ζωής σου, που είναι πάντα μοναδικός και ξεχωριστός. Θέλει τόλμη, ευαισθησία, υπομονή και επιμονή να το ακολουθήσεις – κόντρα στις προσταγές της κοινωνίας και των φόβων σου.

Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να έχεις εσωτερική ισορροπία, μια υγιή επικοινωνία και ειλικρινή σχέση με τον εαυτό σου και τις ανάγκες του. Η εσωτερική ισορροπία και γαλήνη σε βοηθάει να ξεχωρίζεις το ψεύτικο από το πραγματικό, το πρόσκαιρο από το ουσιαστικό. Οι περισσότεροι παρατάνε το όνειρο τους λίγο πριν το κατακτήσουν γιατί δεν πρόσεξαν τα σημάδια, δεν είχαν εσωτερική ηρεμία, δεν ήταν ευέλικτοι ώστε να χρησιμοποιούν τα βιώματα τους ως μαθήματα. Χωρίς εσωτερική αρμονία, ακόμα και η κατάκτηση του ονείρου σου, δεν θα καταφέρει να σου χαρίσει την ευτυχία που θέλεις. Να σέβεσαι τις ανάγκες σου κάθε στιγμή και να μην ακολουθείς άκριτα τις ανάγκες των άλλων.

10 Οκτ 2009

Ο στόχος εμποδίζει την αφοσίωση;


Χωρίς στόχους είμαστε σαν ακυβέρνητα πλοία χωρίς πυξίδα. Οι στόχοι δείχνουν την κατεύθυνση, μας πειθαρχούν, εστιάζουν την προσοχή μας. Μήπως όμως βλέπουμε μόνο τη μια όψη του νομίσματος και άρα χάνουμε ολόκληρη την εικόνα; Πιστεύω ότι η αντικειμενική εξέταση των όσων γνωρίζουμε, εκ νέου, με άλλη θέαση, μας κρατά σε εγρήγορση και μας καθιστά υπεύθυνους και συνειδητούς στις επιλογές μας.

Ο στόχος αφορά το μέλλον, είτε «το μέλλον» είναι σε μια ώρα είτε είναι σε δέκα χρόνια. Προγραμματίζουμε, σχεδιάζουμε, φτιάχνουμε στρατηγικές σε μια προσπάθεια να πετύχουμε, να κατακτήσουμε, να έχουμε, να γίνουμε. Αυτό σημαίνει ότι όποιος και αν είναι ο στόχος, μας αποσπά από το εδώ και τώρα, που είναι ο μόνος πραγματικός χρόνος, το μόνο που έχουμε ουσιαστικά, στο μόνο που μπορούμε να επέμβουμε και να αλλάξουμε.

Όλοι θα έχουμε προσέξει ότι ενώ κάνουμε κάτι, η σκέψη μας φεύγει σε κάτι άλλο, σε ένα άλλο χρόνο εκτός από το παρόν. Όπως και όλοι έχουμε βιώσει διλήμματα ανάμεσα στα «θέλω» μας και στα «πρέπει».

2 Οκτ 2009

Χωρισμένοι αλλά γονείς


Κάποτε η καταπίεση προς πάσα κατεύθυνση ήταν καθημερινή υπόθεση και έκδηλη τακτική της πατριαρχικής κοινωνίας και οικογένειας. Ο Πα-Τέρας διέταζε και οι πάντες έτρεμαν. Ο σεβασμός επιβαλλόταν και η εξουσία δεν χωρούσε καμία αμφισβήτηση.

Ο κόσμος προόδευσε και μέσα από διάφορα στάδια, περάσαμε σιγά σιγά στο διάλογο, στην ισοτιμία της γυναίκας, στο σεβασμό της διαφορετικότητας του κάθε μέλους της οικογένειας. Κατά παράδοξο όμως τρόπο δεν έχουμε γίνει πιο ευτυχισμένοι ούτε ανατρέφουμε πιο ψυχικά υγιή παιδιά. Έχουμε πολύ περισσότερα αγαθά αλλά αισθανόμαστε πιο ελλιπείς από ποτέ. Έχουμε τη δυνατότητα να χωρίσουμε αυταρχικούς συντρόφους αλλά δεν φαίνεται το διαζύγιο να είναι η ουσιαστική λύση που ψάχνουμε. Έχουμε τη γνώση να προσφέρουμε σωστότερη διαπαιδαγώγηση στα παιδιά μας αλλά περισσότερο αποπροσανατολισμένα μοιάζουν καθρεφτίζοντας την επιφάνεια (μόνο) που έχουμε αλλάξει.

Οι παλαιότεροι κατηγορούν το «εύκολο» διαζύγιο για τα δεινά της σημερινής οικογένειας ενώ άλλοι πιπιλούν την καραμέλα για έλλειψη αξιών και ιδανικών για την «κατάντια» της κοινωνίας. Αλλά όλα αυτά είναι υπεραπλουστεύσεις ανθρώπων που εθελοτυφλούν ενώ αρνούνται ακόμα να κοιτάξουν στο μοναδικό μέρος που δεν έχουν τολμήσει μέχρι στιγμής να στραφούν για τις αιτίες. Περάσαμε στο άλλο άκρο, προφανώς ήταν αναγκαίο μετά τη στέρηση και τον αγώνα για επιβίωση που βίωσαν οι προηγούμενες γενιές. Σήμερα δουλεύουμε ασταμάτητα, πασχίζουμε για το φαίνεσθαι και επικαλούμαστε το δικαίωμα της ελευθερίας μας για να τραβάμε ο καθένας τον μοναχικό δρόμο που έχει επιδιώξει για τον εαυτό του. Εξακολουθούμε να εναποθέτουμε την ευθύνη για την ευτυχία μας στους άλλους και μεγαλώνουμε παιδιά που δεν ξέρουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους, πιστά αντίγραφα του άγνωστου δικού μας εσωτερικού κόσμου.

29 Σεπ 2009

Εστιασμένοι στο σύμπτωμα…


Έχουμε τόσο πολύ μάθει στη θεραπεία, στην αντιμετώπιση των ήδη υφιστάμενων προβλημάτων που δεν σκεφτόμαστε την πρόληψη σχεδόν ποτέ και μόνο εφόσον είναι πολύ αργά – έχουν ήδη εμφανιστεί τα πρώτα συμπτώματα.

Με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί ολόκληρο το οικοδόμημα του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου το οποίο εστιάζεται στο πρόβλημα, το σύμπτωμα, τις λεπτομέρειες, αλλά χάνει τη μεγάλη εικόνα, το όραμα, την ουσία. Για αυτό το λόγο, συμβουλές, ενημερωτικά άρθρα, προτροπές, «πρέπει» και «μέθοδοι αντιμετώπισης» σπάνια φέρνουν ουσιαστικά αποτελέσματα.. αν καταφέρουν να αλλάξουν έστω και για λίγο τα πράγματα.

Ένα ακόμα παράδειγμα αυτής της λειτουργίας του νου είναι το πολύ σημαντικό θέμα της ανατροφής και εκπαίδευσης των παιδιών. Ίσως θα σοκάρει μερικούς το ότι δεν υπάρχει καμιά μαθησιακή δυσκολία, κανένα πρόβλημα συμπεριφοράς ή λειτουργίας σε κανένα παιδί αλλά είναι όλα αποτελέσματα λειτουργίας αυτού του συστήματος.

24 Σεπ 2009

Το άγνωστο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου




Ένα πρωινό του Δεκεμβρίου το 1996, η Δρ. Jill Bolte Taylor, νευροανατόμος του Πανεπιστημίου του Harvard, ξύπνησε με ένα οξύ πόνο πίσω από το αριστερό της μάτι. Σύντομα συνειδητοποίησε ότι δεν επρόκειτο για συνηθισμένο πονοκέφαλο, αλλά για ένα σπάνιο είδος εγκεφαλικού το οποίο «έκλεινε» σταδιακά τις λειτουργίες του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου της. Η Δρ. Taylor ανακάλυψε εκείνη τη μέρα, ότι δεν μπορούσε να περπατήσει, να μιλήσει, να διαβάσει, να γράψει, ή να θυμηθεί οποιαδήποτε πληροφορία για τη ζωή της μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ανακάλυψε όμως παράλληλα ένα καινούργιο κόσμο τον οποίο αγνοούσε μέχρι τότε: το άγνωστο κατά κύριο λόγο, δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου της.

Με τη βοήθεια της μητέρας της, χρειάστηκαν οκτώ χρόνια για να θεραπευθεί και να επανέλθει πλήρως στην ενεργό ζωή. Η ίδια χαρακτηρίζει την εμπειρία της κάθε άλλο παρά αρνητική, αν και χρειάστηκε, σαν μικρό παιδί, να μάθει τα πάντα από την αρχή. Αξίζει να παρακολουθήσετε την εντυπωσιακή παρουσίαση της Δρ. Jill Bolte Taylor, που έδωσε στο κανάλι TED, στη διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?v=kqKpuhAT2iM Η συγκλονιστική εμπειρία που άλλαξε τη ζωή της, επηρέασε την επιστημονική κοινότητα αλλά και χιλιάδες ανθρώπους. Η ίδια περιγράφει αυτά τα χρόνια στο βιβλίο της “My stroke of Insight”, το οποίο μεταφράζεται στα Ελληνικά από τον οίκο Λιβάνη.

Η καθηλωτική αυτή μαρτυρία, ήρθε ως πληροφορία μια μέρα στο μέιλ μου, για να πιστοποιήσει αυτά που ήδη βίωνα σε προσωπικό επίπεδο αλλά κυρίως μέσα από την εμπειρία μου με παιδιά και ενήλικες, στο χώρο της εκπαίδευσης και της αυτογνωσίας.

4 Σεπ 2009

Μεταξύ μας…




Πλησιάζει η αρχή άλλης μιας ακαδημαϊκής χρονιάς με πολλά όνειρα, νέους στόχους, αρκετό προβληματισμό μα και πολύ άγχος. Ένοιωσα την ανάγκη, σε αυτό το πρώτο άρθρο της νέας σεζόν, να απευθυνθώ στους μικρούς πρωταγωνιστές: τα παιδιά, τους έφηβους και τους φοιτητές.

Ολόκληρο το σύστημα σας σπρώχνει να σκέφτεστε μακριά και έξω από τον εαυτό σας. Αναζητάτε μακρινούς στόχους και συνεχώς συγκρίνεστε με τους άλλους γύρω σας (συμμαθητές, αδέλφια) για να αξιολογήσετε τον εαυτό σας. Δεν ξέρω αν το έχετε προσέξει, αλλά και οι δυο αυτές λειτουργίες είναι άσκοπες. Ποτέ δεν επαρκούν ώστε να νοιώσετε ασφάλεια, αυτοπεποίθηση και να έχετε κίνητρο να βελτιώνεστε.

Είναι ανώφελο να αγχώνεστε για το μέλλον όταν το παρόν σας διαφεύγει. Είναι το ίδιο ανώφελο να τα «φορτώνετε όλα στον κόκορα» επειδή φοβάστε να ασχοληθείτε με ότι σας δυσκολεύει. Σίγουρα δεν ζούμε σε ένα ιδανικό σύστημα που βοηθάει τον κάθε μαθητή και φοιτητή να μαθαίνει με τον τρόπο που αυτός μπορεί καλύτερα. Μπορείτε όμως να κάνετε αρκετά ώστε να αρχίσει σταδιακά να αλλάζει αυτό το σύστημα.

28 Αυγ 2009

Όταν αφήνεσαι, όλα ξεκαθαρίζονται




Κάπως έτσι λειτουργεί η πίστη: όταν πλέον εμπιστεύεσαι, με κάποιο σχεδόν μαγικό τρόπο, όλα ξεκαθαρίζουν. Αλλά έχουμε παρεξηγήσει τις έννοιες και έχουμε παρερμηνεύσει τις λέξεις που χρησιμοποιούμε αλόγιστα στην καθημερινότητα μας.

Προσπαθούμε να ελέγξουμε τη ζωή, θέλουμε οι άλλοι να αλλάξουν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες μας, πολεμάμε συνεχώς ενάντια στο ρέμα της ζωής, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ότι όλα αυτά που σχεδιάζουμε και προσπαθούμε μας κρατάνε μακριά από την πραγματικότητα που συμβαίνει εν τω μεταξύ και δεν αντιλαμβανόμαστε.

Για να εμπιστεύεσαι όμως πρέπει να γνωρίζεις και δεν μπορείς να γνωρίζεις αν δεν κατανοείς. Η κατανόηση είναι προϊόν της παρατήρησης και η παρατήρηση είναι πάντα επαναστατική ενέργεια. Ο κύκλος αυτός δεν σπάει και δεν αλλάζει σε καμία περίπτωση, για κανέναν άνθρωπο.

Αφήνομαι δεν σημαίνει παραιτούμαι ή μένω απαθείς. Αντίθετα, αφήνομαι σημαίνει κάνω το καλύτερο που μπορώ, δηλώνοντας το ποιος είμαι κάθε στιγμή, ενώ εμπιστεύομαι απόλυτα την πορεία της ζωής.

27 Αυγ 2009

Η άλλη όψη των διακοπών




Όλος ο κόσμος γύρω μου βρίσκεται σε διακοπές. Άλλοι πάνε, άλλοι έρχονται, προγραμματίζουν, προσπαθούν να προσαρμοστούν ξανά στη ζωή που άφησαν πίσω τους με τις εμπειρίες που έφεραν μαζί τους. Φαίνεται οι πάντες να βρίσκονται εν κινήσει, εκτός από μένα, που κάθομαι στο γραφείο μου, προσπαθώντας να γράψω καλοκαιριάτικα, τι άραγε; Τι θα ενδιέφερε ανάμεσα στα μπάνια, τη χαλάρωση, τις εκδρομές και τα ψώνια;

Όταν με ρωτάνε αν θα πάω ή αν έχω πάει διακοπές, σκέφτομαι, «Διακοπές; Α ναι, είναι και οι διακοπές. Από τι άραγε; Τι να θέλω να διακόψω και από τι να θέλω να ξεφύγω;» Μετά από μερικές δεκαετίες ζωής, έχω κατακτήσει αρκετά, να αγαπώ τη ζωή μου, να μου αρέσει ο εαυτός μου όπως είναι (ενώ τον σπρώχνω συνέχεια να βελτιώνεται) και να είμαι παθιασμένη με τη δουλειά μου. Υπήρχαν όμως εποχές που και εγώ περίμενα τις διακοπές με ανυπομονησία, γνώριζα όλες τις αργίες και μετρούσα το χρόνο ανάλογα με τις διακοπές μου. Τι άλλαξε από τότε; Συνήθως δεν προσέχουμε ότι θεωρούμε φυσιολογικό.

Οι διακοπές σημαίνουν αλλαγή, πίσω από την οποία κρύβουμε συνήθως πολλά που δεν θέλουμε να παραδεχόμαστε ή να ασχολούμαστε μαζί τους ιδιαίτερα. Συνήθως διαμορφώνουμε τη ζωή μας ώστε να περιλαμβάνει πολλά «πρέπει», λίγη χαρά και αρκετό άγχος. Προγραμματίζουμε τις διακοπές μας με σκοπό να ξεφύγουμε για λίγο από τη ρουτίνα, τη δουλειά, όλα όσα μας κυνηγούν και μας περιορίζουν στην καθημερινότητα μας. Αγωνιούμε να ζήσουμε λίγη ξεγνοιασιά, λίγη ηρεμία, τον ενθουσιασμό και την ξεκούραση που μας λείπουν. Πιστεύουμε ότι τότε θα φροντίσουμε τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας, θα διαβάσουμε, θ’ απολαύσουμε το ηλιοβασίλεμα.

Όταν το αναπάντεχο χτυπά




Το «περίεργο» με το απρόοπτο είναι ότι χτυπά ακριβώς εκεί που δεν το περιμένεις, ακριβώς τότε που πιστεύεις ότι τα έχεις σκεφτεί όλα, έχεις οργανώσει και έχεις τακτοποιήσει όσο καλύτερα μπορείς τα πάντα. Αλλά, όλως παραδόξως, ποτέ δεν σε ρωτάει αν σε βολεύει η ανατροπή, αν συμφωνείς με το timing.

Σαν πελώριο κύμα που σκάει με ορμή στην όχθη σαρώνοντας τα πάντα στο πέρασμα του, έρχεται «από το πουθενά» αυτό που δεν θα μπορούσες ποτέ να φανταστείς στα πιο τρελά όνειρα σου ούτε θα μπορούσες με κάποια δύναμη να προβλέψεις. Δεν έχεις φυσικά την πολυτέλεια να αναβάλεις τίποτα, να σκεφτείς με την ησυχία σου, ή να μην αντιδράσεις. Σε καλεί άμεσα, επιτακτικά, ν’ αναλάβεις δράση, οποιαδήποτε δράση. Φτάνει να κουνηθείς.

Ανατρέπει τα πάντα. Τίποτα δεν μένει στη θέση του, τίποτα δεν είναι ίδιο με πριν. Δεν έχεις από πουθενά να κρατηθείς, καμία ασφάλεια σταθερού δεδομένου ως αναφορά. Και όλα συμβαίνουν τόσο γρήγορα που νοιώθεις ότι έχεις ανέβει στο τρενάκι του λούνα-πάρκ που τρέχει σαν τρελό στις ράγιες και δεν ξέρεις ποτέ τι θα σε βρει στην επόμενη γωνία μετά από μια τρελή κατηφορική κούρσα στην «άβυσσο».

7 Αυγ 2009

Συντροφικές Σχέσεις



Οι σχέσεις φαίνεται να περνάνε την μεγαλύτερη κρίση τους το καλοκαίρι όταν χαλαρώνουμε, όταν έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, όταν όλα αυτά που βολικά απασχολούν την προσοχή μας παύουν να υπάρχουν προσωρινά.

Οι περισσότερες συντροφικές σχέσεις είναι συμβατικές. Βασίζονται στη συναλλαγή, στο κέδρος, στο συμβιβασμό, σε παιχνίδια δύναμης και ανταγωνισμού. Μια αρμονική συντροφική σχέση, αληθινά σπάνια κατάκτηση, όχι μόνο στις μέρες μας αλλά και στο παρελθόν, βασίζεται σε άλλα, διαφορετικά συστατικά.

Αυτογνωσία
Προϋπόθεση είναι να έχουν κατακτήσει οι δυο σύντροφοι, ο καθένας για τον εαυτό του, τις βάσεις της αυτογνωσίας που είναι απαραίτητο θεμέλιο για μια αρμονική σχέση. Θα πρέπει να έχει μάθει ο καθένας να ζει μόνος σου, να έχει μια υγιή σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό. Οι σχέσεις που έχουμε με τους άλλους είναι καθρέφτες της σχέσης που έχουμε με τον εαυτό μας.

18 Ιουλ 2009

Στην παιδική χαρά.


Μπορείς να μάθεις πολλά για τους ανθρώπους, για τη ζωή, τον εαυτό σου, στα απλά καθημερινά πράγματα, στις «λεπτομέρειες» της καθημερινότητας. Δεν χρειάζεται να διαβάσεις βιβλία ψυχολογίας ή να μελετήσεις τους αρχαίους σοφούς για να μάθεις την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Χρειάζεται να μάθεις να παρατηρείς τη ζωή. Ο παρατηρητής δεν έχει στάση παθητική, όπως ίσως πιστεύουμε. Δεν κάθεται στο περιθώριο της ζωής, αμέτοχος, να κρίνει τις ενέργειες, τα λάθη και τις αστοχίες των άλλων. Παρατηρεί τον εαυτό του, ξέρει τι αισθάνεται, ποιες είναι οι ανάγκες του, έχεις επίγνωση των πραγματικών προθέσεων του και βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον του.

Όταν παρατηρούμε απαλλαγμένοι από την ανάγκη της σύγκρισης, της κριτικής, λειτουργούμε ξανά με την αθωότητα, την περιέργεια, τον ενθουσιασμό και τη δημιουργικότητα ενός παιδιού. Η ζωή γίνεται τότε συναρπαστική, μα ταυτόχρονα – μέσα από την έννοια του υπεύθυνου, με διάκριση ενήλικα – προκλητική. Η παρατήρηση σε «αναγκάζει» να είσαι πρόθυμος να αφήσεις αυτό που είσαι για να γίνεις αυτό που μπορείς να είσαι.

10 Ιουλ 2009

Η εκκαθάριση που αναβάλλεις



Όταν αποφασίζεις ότι πρέπει να μετακομίσεις ή ότι θέλεις να ανανεώσεις το σπίτι σου, τότε αρχίζεις να συνειδητοποιείς ότι έχεις μαζέψει πολλά άχρηστα ή αχρείαστα πράγματα. Αυτά που πραγματικά χρειάζεσαι είναι εκπληκτικά λίγα, πράγμα που κατανοείς μόνο όταν ασχοληθείς με όλα αυτά. Συνήθως το κάνεις μόνο όταν κάτι απροσδόκητο σε αναγκάζει να βγεις από την άνεση στην οποία έχεις χρόνια βολευτεί.

Το μυστικό είναι να σκέφτεσαι αυτή την εκκαθάριση προτού το αναπάντεχο σου χτυπήσει την πόρτα και σε αναγκάσει, εν ατμό ψυχής, να τη σκεφτείς. Τι αλήθεια θα έπαιρνες μαζί σου αν ήξερες ότι σήμερα ήταν η τελευταία σου μέρα εδώ και ότι από αύριο θα βρισκόσουν σε ένα εντελώς νέο χώρο και χρόνο, που τίποτα δεν θα θύμιζε την τωρινή πραγματικότητα σου;

Ο λογικός νους σε πείθει ότι αυτές είναι θεωρητικές, αόριστες σκέψεις, αντίθετες με το ρεαλισμό της ζωής και όλα αυτά που έχεις ορίσει ως σημαντικά. Θα το κάνεις αργότερα, όταν θα έχεις περισσότερο χρόνο, όταν θα έχεις φροντίσει τις υποχρεώσεις σου, όταν θα έχεις την «πολυτέλεια» να ξεκουραστείς. Θα διαβάσεις το άρθρο αργότερα (ποτέ δηλαδή), ή θα το διαβάσεις μηχανικά και θα το κλείσεις σε κάποιο ντουλάπι του νου σου, όπως τόσα άλλα που σε βγάζουν από τις καθημερινές συνήθειες.

Ο χρόνος όμως ποτέ δεν είναι αρκετός. Τέτοιες σκέψεις (ή άρθρα) σου προκαλούν «αχρείαστη» νοητική κούραση, πιστεύεις, έτσι απορρίπτεις κάθε τι που είναι ικανό να διαταράξει το πρόγραμμα, να αμφισβητήσει το μάτριξ που τόσο προσεκτικά έχεις χτίσει (ατομικά και συλλογικά), αιώνες τώρα.

8 Ιουλ 2009

Οι δυο τύραννοι: η επιτυχία και η αποτυχία




Είναι δύσκολο, παγιδευμένοι στα δεσμά του εκπαιδευμένου νου, να κατανοούμε βιωματικά την πλάνη της κοινωνίας του μάτριξ των κατώτερων ενστίκτων. Τα γεγονότα που συμβαίνουν στην καθημερινότητα μας είναι απλά αφορμές που μας βοηθάνε – αν έχουμε την ικανότητα να αποκωδικοποιούμε το μάτριξ – να αντιλαμβανόμαστε την πλάνη καθώς ανακαλύπτουμε μια άλλη θέαση.

Τις τελευταίες μέρες είναι διάχυτη η φόρτιση συναισθημάτων, αντιδράσεων και σκέψεων, με αφορμή την πρόσφατη εξεταστική περίοδο και τα αποτελέσματα της που ο καθένας εισέπραξε διαφορετικά. Οι έπαινοι, η χαρά και η ικανοποίηση διαδέχονται την απογοήτευση, την κριτική και την απόρριψη, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.

Τα παιδιά, σκέφτομαι, έχουν μάθει πολύ καλά τους κανόνες του παιχνιδιού της κοινωνίας που τα γέννησε. Έχουν εκπαιδευτεί να δημιουργούν προσδοκίες, να εστιάζονται στο αποτέλεσμα, να ζουν στο μέλλον και να παραιτούνται ή να θυσιάζουν την παιδικότητα τους, νοιώθοντας ενοχή και στις δυο εκδοχές. Πώς έχουμε καταφέρει να συλλάβουμε τα πάντα ανάποδα;

19 Ιουν 2009

Διάσπαση προσοχής;



Οτιδήποτε φαντάζει σοβαρό, πρέπει να το διακωμωδείς για να το μετριάζεις και να μπορείς με ασφάλεια να το καταλάβεις. Έχουν εφεύρει ένα πολύπλοκο ορισμό για να επισημοποιήσουν τη διάσπαση προσοχής και να μπορούν ανεμπόδιστα να χορηγούν φάρμακα και θεραπείες. Λέγεται ΔΕΠ(Υ), Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα.

Είναι τόσο πολύπλοκο το όλο θέμα που δεν θα ρισκάρω να αναφερθώ είτε αναλυτικά είτε συμβουλευτικά για τη «διαταραχή», αφού πιστεύω ότι χρειάζεται (ως κοινωνία) να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε ανάποδα: το άτομο διαμορφώνει την κοινωνία και όχι η κοινωνία το άτομο, ως είθισται.

Πολλοί είναι οι λόγοι που κάποιος μπορεί να παρουσιάσει διάσπαση προσοχής και σίγουρα δεν αναφέρομαι μόνο στα παιδιά, όπου συνηθίζουμε να δίνουμε την προσοχή μας, αφήνοντας τον εαυτό μας απ’ έξω. Εύχομαι τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες να διαβάσουν αυτή την προσωπική κατάθεση (όπως είναι όλα τα άρθρα μου) και να δουν ο καθένας τον εαυτό του σε αυτήν.

13 Ιουν 2009

Τα ενδιάμεσα κενά



Η τέχνη του να ζεις βρίσκεται στο να κάνεις αυτά που κάνεις με τέχνη
Έχουμε συνηθίσει τα πάντα να τυπώνονται, να διορθώνονται, να ελέγχονται. Αλλά το αυθεντικό γραπτό στο χέρι, αντικατοπτρίζει τον ίδιο τον άνθρωπο που το γράφει.

Λυπάμαι που τα παιδιά δεν μαθαίνουν πια καλλιγραφία. Λυπάμαι που ένα ωραίο στυλό, ως δώρο, είναι πια ντεμοντέ. Λυπάμαι που το χειρόγραφο και τη φαντασία έχουν αντικαταστήσει τα πλήκτρα και η έτοιμη εικόνα.

Βιαζόμαστε, βασιζόμαστε στην εικόνα ψάχνοντας το τέλειο και το σωστό. Μας διορθώνουν και φοβόμαστε να εκφράσουμε την αλήθεια της ψυχής μας. Περιμένουν αποτελέσματα για αυτό και έχουμε σταματήσει να ακούμε τη θέληση της καρδιάς, να αφουγκραζόμαστε τους ήχους της. Κάνουμε το καθήκον μας αλλά παραμένει μέσα μας ένα αδιόρατο κενό, που δεν γεμίζει ότι και αν κατακτήσουμε, ότι και αν αποκτήσουμε ή καταφέρουμε.

9 Ιουν 2009

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις




«Είσαι δυσλεκτική; Σοβαρά; Δεν σου φαίνεται!» Και μετά κοιτάνε με οίκτο ή αμηχανία. Πώς θα «φαινόταν» δηλαδή; Ακόμα διερωτώμαι…

Η δυσλεξία δεν φαίνεται, όπως φαίνεται το χρώμα των ματιών. Ούτε είναι αναπηρία (όπως πιστεύουν πολλοί «ειδικοί») για να φαίνεται όπως φαίνεται ένα σπασμένο πόδι ή ένα αναπηρικό καροτσάκι.

Η δυσλεξία δεν είναι μαθησιακή δυσκολία ή ανικανότητα γραφής και ανάγνωσης. Είναι όμως βολικό να συντηρούμε ένα δυσλειτουργικό εκπαιδευτικό σύστημα που επιμένει να χρησιμοποιεί μεθόδους διδασκαλίας που αφορούν μόνο το 30% των μαθητών. Είναι επίσης αμύθητα τα κέρδη μιας ολόκληρης βιομηχανίας που στηρίζεται στο «πρόβλημα» της δυσλεξίας και σε «μεθόδους» αντιμετώπισης της.

27 Μαΐ 2009

Ειδήμονες σε άγνοια



Τα μικρά παιδιά έχουν πολλά να μας διδάξουν αν είμαστε πρόθυμοι να μάθουμε. Θυμάμαι όταν η κόρη μου ήταν μόλις δεκαεφτά μηνών, με πόση αφοσίωση και απόλυτη προσοχή παρακολουθούσε και επεξεργαζόταν το δέντρο που βρίσκεται έξω από το μπαλκόνι μας. Δεν αρκέστηκε στην ονομασία που της έδωσα, «αυτό είναι ένα δέντρο», άλλωστε, δεν μιλούσε ακόμα.

Το κοίταζε για αρκετή ώρα, το περιεργάστηκε, μέχρι που ικανοποίησε την περιέργεια της και πρόθυμη τότε ασχολήθηκε με κάτι άλλο. Το εκπληκτικό όμως (για μένα) ήταν ότι και την επόμενη μέρα, και την επόμενη, και την επόμενη, έκανε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Λες και έβλεπε το συγκεκριμένο δέντρο για πρώτη φορά, λες και είχε κάτι άλλο να της δώσει, κάτι άλλο να της μάθει. Και μάλλον είχε, απλά εγώ δεν ήμουν σε θέση να το αντιληφθώ.

Ξέρω ότι αυτή την ικανότητα θα τη «χάσει» μόλις αρχίσει να μιλάει, μόλις εισχωρήσει στον κόσμο της λεκτικής επικοινωνίας, στο χώρο του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, στην ψευδαίσθηση μα και την αλήθεια του «εγώ».

Μόλις ονομάσεις κάτι, παύεις να το προσέχεις.


Παύεις να προσέχεις όταν νομίζεις ότι ξέρεις.


Και όταν νομίζεις ότι ξέρεις, παύεις να μαθαίνεις.

21 Μαΐ 2009

Τι σημαίνει «μαθαίνω» τελικά;



Έχουμε φορτίσει κάποιες λέξεις αρνητικά χωρίς ποτέ να αλλάζουμε συνειδητά αυτή την αρνητική φόρτιση. Τα σχολικά χρόνια των περισσοτέρων από μας δεν βοήθησαν στο να καταχωρήσουμε θετικά μέσα μας αυτή την τόσο σημαντική και αναγκαία λειτουργία.

Η αλήθεια είναι ότι μαθαίνουμε καθημερινά, αλλά το τι μαθαίνουμε και το πώς μαθαίνουμε, εξαρτάται από το βαθμό που ελέγχουμε τον εαυτό μας. Αποκτούμε αυτόν τον έλεγχο όταν μπορούμε τις υποσυνείδητες λειτουργίες να τις κάνουμε ξανά συνειδητές.


Διαβάζοντας το κείμενο που ακολουθεί, σκέψου πώς μαθαίνει ένα μικρό παιδί…


Μαθαίνεις όταν δεν ασκείς κριτική στον εαυτό σου.

Κάθε φορά που κρίνεις (αρνητικά) τον εαυτό σου, τον εμποδίζεις να μάθει, να εξελιχθεί, να αλλάξει. Κάθε φορά που εστιάζεσαι στο τι δεν έχεις καταφέρει ακόμα, σε αυτό που δεν είσαι, απομακρύνεσαι από το στόχο σου και αυτό που χρειάζεται να κάνεις για να τον πετύχεις.

27 Απρ 2009

Η «ΖΩΝΗ ΑΝΕΣΗΣ»



Πότε γνωρίζεις ότι έχει έρθει η ώρα να προχωρήσεις;

Όταν δεν μπορείς να βρεις μέσα σου ούτε ένα λόγο ικανό να σε κρατήσει εκεί που βρίσκεσαι, και το άγνωστο μοιάζει λιγότερο τρομακτικό από το κενό που αισθάνεσαι μέσα σου.

Σίγουρα δεν υπάρχουν εγγυήσεις πουθενά, είτε παραμένεις στο ίδιο σημείο είτε ρισκάρεις να προχωρήσεις προς το άγνωστο. Κάθε απόφαση, από μόνη της, αποτελεί ένα ρίσκο γιατί κάθε απόφαση είναι πάντα ανάμεικτη με θετικά και αρνητικά στοιχεία που πρέπει να ισορροπήσεις στο επίπεδο της καρδιάς.

Η λογική μπορεί να σε σταματάει για λίγο και να σε αναγκάζει να λογαριάζεις ρόλους, θέση, κύρος, οφέλη και απώλειες, περισσότερο απ’ όσο θα ήθελες. Αλλά εν τέλει, η αδιάψευστη εσωτερική φωνή γίνεται όλο και πιο έντονη και εσύ αδυνατείς να την αγνοείς, καθώς ζητά επίμονα την προσοχή σου. Τότε ξέρεις ότι δεν γίνεται άλλο να αναβάλλεις, ότι έχει έρθει η ώρα για δράση – οποιαδήποτε δράση, φτάνει να μετακινηθείς, φτάνει να βγεις από τη «ζώνη άνεσης» και βολέματος όπου έχεις βαλτώσει.

Είναι μια παραπλανητική παραίσθηση. Η «ζώνη άνεσης» σε προστατεύει φαινομενικά από σφάλματα, την αποτυχία, την απόρριψη, την απογοήτευση και τα ρίσκα που σε τρομάζουν. Προσφέρει μια παραπλανητική αίσθηση ασφάλειας και ελέγχου όλων όσων γνωρίζεις ήδη και θεωρείς οικεία, καθώς η ζωή σου περνάει από δίπλα σου με επαναλαμβανόμενο τρόπο προσφέροντας σου μόνο ρουτίνα, άγχος και το αδυσώπητο αίσθημα της ανολοκλήρωσης.

23 Απρ 2009

Η δύναμη βρίσκεται πάντα στα χέρια του λαού.


Τα περισσότερα – αν όχι όλα – από όσα κάνουμε, γίνονται για να ικανοποιήσουμε το Εγώ μας όμως δεν το αντιλαμβανόμαστε αυτό. Πιστεύουμε ότι ενεργούμε με τις καλύτερες προθέσεις, ηθικές αξίες, με αγάπη, όλες αυτές τις όμορφες λέξεις που αρεσκόμαστε να χρησιμοποιούμε για να εκλογικεύουμε τις πράξεις μας.

Υποθέτουμε ότι είμαστε ανώτεροι από όλα τα άλλα πλάσματα του πλανήτη επειδή διαθέτουμε νοημοσύνη. Έχουμε δε χρησιμοποιήσει αυτή την νοημοσύνη για να κατακτήσουμε, να καταχραστούμε, να ερειπώνουμε και να καταστρέφουμε.

Είμαστε άπληστοι, φθονεροί και αλαζόνες όσα και αν κατακτούμε, καταφέρνουμε ή έχουμε. Γιατί; …Επειδή ζούμε στο φόβο παρ’ όλο που δεν το αντιλαμβανόμαστε. Ξυπνάμε κάθε μέρα με φόβο (συνειδητό ή υποσυνείδητο) για το άγνωστο που μας περιμένει και πέφτουμε για ύπνο το βράδυ με το φόβο μήπως δεν ξυπνήσουμε την επόμενη μέρα, μη έχοντας καμιά αίσθηση σκοπού, είτε για τη μέρα που πέρασε, είτε για αυτήν που μας περιμένει.

Αλλά η αλήθεια είναι ότι κοιμόμαστε, είτε είμαστε ξύπνοι είτε κοιμόμαστε. Αγωνιζόμαστε να ελέγξουμε τη ζωή μας γιατί αδυνατούμε να ελέγξουμε το θάνατο. Αλλά ο θάνατος παραμονεύει πάντα στο κατώφλι μας και δεν ξέρουμε πότε ή πώς θα κτυπήσει την πόρτα μας.

16 Απρ 2009

Ένας υποκειμενικός κόσμος


Ο κόσμος του καθενός μας είναι υποκειμενικός όσο και αν θέλουμε να πιστεύουμε ότι βλέπουμε τα πράγματα αντικειμενικά.


Βλέπουμε αυτό που έχουμε προγραμματιστεί να βλέπουμε, αποκλείοντας οτιδήποτε δεν ταιριάζει με τη δική μας εσωτερική πραγματικότητα. Ότι μέσα, έτσι και έξω.

Οι αισθήσεις ανταποκρίνονται ως εργαλεία, στις προσταγές του νου. Το σώμα μας ανταποκρίνεται αυτόματα στις εντολές που δέχεται από τις σκέψεις μας.


Έχεις τρομάξει ποτέ με μια σου σκέψη και αυτόματα να συνειδητοποίησες ότι δεν ήταν η αλήθεια; Έχεις νιώσει όλο σου το σώμα να ανταποκρίνεται στον φόβο παρακολουθώντας μια ταινία τρόμου, που αν και η λογική σου λέει ότι είναι ψέμα εσύ νιώθεις το στομάχι σου να δένεται κόμπος και τις παλάμες σου να σφίγγουν και να ιδρώνουν από πανικό;


Δεν μπορείς με τη λογική να πείσεις ένα μικρό παιδί που φοβάται το σκοτάδι ότι δεν κινδυνεύει όπως δεν μπορείς να πείσεις τον εαυτό σου ότι είσαι ασφαλής όταν οι περιστάσεις της ζωής σου (χρωστάς πολλά λεφτά, έχεις μια δυσλειτουργική σχέση, είσαι μόνος, κ.λ.π.) σου αποδεικνύουν ότι κινδυνεύεις.


Ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ο δυαδικός κόσμος της ύλης που αντιλαμβανόμαστε με τις πέντε μας αισθήσεις αλλοιωμένες από τις ερμηνείες του νου μας. Συνήθως ο νους αντιλαμβάνεται μόνο τη μια όψη του νομίσματος, καθώς μαγευόμαστε από τα κατώτερα ένστικτα μας. Είναι τα βασικά ένστικτα της επιβίωσης ενός θνητού και ευάλωτου εαυτού που καλείται να επιβιώσει σε ένα κόσμο που συνεχώς αλλάζει.

Η «δυσ-λεξία» δεν υπάρχει...

...τουλάχιστον όχι όπως έχει περιγραφεί, αναλυθεί και οριστεί.


Δεν υπάρχει ανικανότητα ή δυσλειτουργία ανάγνωσης ή γραφής. Υπάρχει μόνο ανικανότητα ή δυσλειτουργία διδασκαλίας.

Εκατομμύρια ευρώ ξοδεύονται αποκλειστικά και μόνο για την αναγνώριση της «δυσ-λεξίας», με αμφιλεγόμενα τεστ και αντικρουόμενους ειδικούς. Όλα αυτά αφήνουν πίσω τους ένα ομιχλώδες τοπίο, διατηρώντας και υποστηρίζοντας μια τεράστια βιομηχανία που ευημερεί από τη «δυσ-λεξία».

Οι ετικέτες είναι εύκολες και αναγκαίες για το μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία του προβλήματος αρχικά. Οι γονείς βλέπουν τη γνωμάτευση ως σωτήρια και αποδέχονται έτσι το «πρόβλημα» του παιδιού τους ως γεγονός.

Δεν υπάρχει καμιά εγκεφαλική διαταραχή. Υπάρχει όμως εγκεφαλική διαφορά. Ο πολιτισμός μας φοβάται τις διαφορές και έτσι βρίσκει τρόπους να τις κρατάει σε «απόσταση ασφαλείας» επιχειρώντας να διορθώσει, να θεραπεύσει, να αλλάξει οτιδήποτε του χαλάει την εικόνα του «φυσιολογικού».

Ποιος είναι ικανός να περιγράψει τη «δυσ-λεξία»; Κάθε τομέας ειδίκευσης θα δώσει διαφορετικό ορισμό της «δυσ-λεξίας». Είναι εντελώς διαφορετικό θέμα για τον εκπαιδευτικό, τον ψυχολόγο, τον νευρολόγο κλπ. Ο καθένας έχει την ανάγκη να υποστηρίξει τη δική του άποψη έναντι του άλλου. Σπάνια οι επιστήμονες, εκπαιδευτικοί, σύμβουλοι συμφωνούν ή συνεργάζονται στις έρευνες τους, στα πορίσματα και στις παρεμβάσεις τους για το καλό των παιδιών και της κοινωνίας γενικότερα.