Σελίδες

9 Ιουν 2009

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις




«Είσαι δυσλεκτική; Σοβαρά; Δεν σου φαίνεται!» Και μετά κοιτάνε με οίκτο ή αμηχανία. Πώς θα «φαινόταν» δηλαδή; Ακόμα διερωτώμαι…

Η δυσλεξία δεν φαίνεται, όπως φαίνεται το χρώμα των ματιών. Ούτε είναι αναπηρία (όπως πιστεύουν πολλοί «ειδικοί») για να φαίνεται όπως φαίνεται ένα σπασμένο πόδι ή ένα αναπηρικό καροτσάκι.

Η δυσλεξία δεν είναι μαθησιακή δυσκολία ή ανικανότητα γραφής και ανάγνωσης. Είναι όμως βολικό να συντηρούμε ένα δυσλειτουργικό εκπαιδευτικό σύστημα που επιμένει να χρησιμοποιεί μεθόδους διδασκαλίας που αφορούν μόνο το 30% των μαθητών. Είναι επίσης αμύθητα τα κέρδη μιας ολόκληρης βιομηχανίας που στηρίζεται στο «πρόβλημα» της δυσλεξίας και σε «μεθόδους» αντιμετώπισης της.

Η δυσλεξία επηρεάζει τη ζωή ενός ατόμου από την ώρα που θα ξυπνήσει το πρωί, μέχρι την ώρα που θα κοιμηθεί το βράδυ. Οπότε και σίγουρα δεν χωράει σε ένα άρθρο με συγκεκριμένο αριθμό λέξεων.

Η δυσλεξία δεν φεύγει (ευτυχώς) γιατί είναι τρόπος σκέψης, είναι διαφορετική λειτουργία του εγκεφάλου. Γεννιέται κανείς μαζί της και είτε μαθαίνει να την αποδέχεται, να την εκτιμά και να την αντιμετωπίζει με χιούμορ, είτε την αντιπαλεύεται, την απορρίπτει, και συμβιβάζεται, προδίδοντας έτσι τον εαυτό του.

Δεν θεραπεύεται γιατί δεν είναι πάθηση και κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης της που έχει ως πρόθεση την αλλαγή του ατόμου είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.

Δυστυχώς, επικρατεί ακόμα μεγάλη σύγχυση για τη σημασία της δυσλεξίας. Οι περισσότεροι ορισμοί που έχουν διατυπωθεί την παρουσιάζουν με όρους άσπρου-μαύρου και με υπεραπλουστευμένες διατυπώσεις του τύπου: «Δυσλεκτικός είναι αυτός που δεν μπορεί να διαβάσει ή να γράψει».

Μπορώ να γράψω αυτό το άρθρο, με τρόπο κατανοητό και «στρωτό». Αυτό που δεν γνωρίζει όποιος είναι έξω από το κεφάλι μου είναι ότι θα μπορούσα να το γράψω με άλλους δέκα διαφορετικούς τρόπους. Για μένα, δεν υπάρχει σχεδόν ποτέ μόνο ένας τρόπος να κάνω, να γράψω ή να περιγράψω κάτι. (Γι’ αυτό και η διαφορετική ορθογραφία της ίδιας λέξης, στο ίδιο κείμενο, της ίδιας σελίδας)

Μετά, είναι και το πρόβλημα της αλληλουχίας, της κατάταξης και της γραμμικής ανάλυσης… όλα άγνωστα στο νου μου. Είμαι ικανή, μέχρι την τελευταία στιγμή, να αλλάξω τη σειρά των παραγράφων, να αντικαταστήσω νοήματα με άλλα, να αφαιρώ ή να προσθέτω, με κίνδυνο να μην είμαι συνεπής στα χρονικά περιθώρια της εφημερίδας. (Γι’ αυτό και η «διάσπαση προσοχής», το μπέρδεμα στη σύνταξη, τους χρόνους, τη γραμματική γενικότερα).

Επιπλέον, σκέφτομαι βιωματικά: με εικόνες, με όλες μου τις αισθήσεις και με συναίσθημα. Είναι άθλος καθημερινός, να μετατρέπω σε λεκτική (φτωχότερη) διατύπωση ένα ολόκληρο πλούσιο και ζωντανό εσωτερικό κόσμο, περιμένοντας να έχει (η διατύπωση) το ίδιο αποτέλεσμα που έχει για μένα η φαντασία, η διαίσθηση και ο καταιγισμός πληροφοριών σε όλο μου το Είναι, και όχι μόνο στο κεφάλι μου. (Γι’ αυτό πολλές φορές παρουσιάζεται «φτωχό» το γραπτό ή ο λόγος… ή απλά παραιτείται ο δυσλεκτικός).

Πώς περιγράφεις ένα βίωμα, ένα ηλιοβασίλεμα, μια σύνθεση ζωντανών βιωματικών εικόνων που όλες μαζί αποτελούν τη μεγάλη εικόνα, συνθέτουν το Ένα; Πώς η περιγραφή μπορεί να ισούται με το βίωμα; Πώς δεν αλλοιώνονται οι αισθήσεις όταν περιγράφονται; Πώς κόβεις τμηματικά το χρόνο, όταν στην ουσία παρελθόν και μέλλον συναντιούνται στο αιώνιο τώρα;

Η «δυσλεξία» (εντελώς λανθασμένος όρος πιστεύω) είναι διαφορετικός τρόπος λειτουργίας του εγκεφάλου. «Διαφορετικός» όμως δεν σημαίνει χειρότερος, κατώτερος ή ελλιπές.
Ο εγκέφαλος του δυσλεκτικού δεν υπολειτουργεί και δεν τεμπελιάζει όπως πιστεύεται.

Αντίθετα, υπερλειτουργεί – οι δυσλεκτικοί χρησιμοποιούν περίπου πέντε φορές περισσότερες εγκεφαλικές λειτουργίες από τους μη δυσλεκτικούς. Αυτό σημαίνει ότι καταναλώνουν πολύ περισσότερα ποσοστά ενέργειας από τα άλλα άτομα, ακόμα και σε μια μέρα ρουτίνας.
Η εικονική σκέψη «τρέχει» πολύ πιο γρήγορα από την λεκτική, αναλυτική σκέψη. Είναι σφαιρική, συνθετική, άχρονη και βιωματική. Δεν περιορίζεται και δεν ελέγχεται.

Ο αποπροσανατολισμός, η καθυστέρηση, τα λάθη στην ορθογραφία, οι αντιστροφές κ.λ.π. είναι αποτέλεσμα άγχους, πίεσης και απόρριψης, που όλοι μας (οι δυσλεκτικοί) έχουμε λίγο πολύ βιώσει.

Το γραφείο μου τις περισσότερες μέρες μοιάζει με βομβαρδισμένο τοπίο στο οποίο κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει. Παρόλα αυτά, εγώ γνωρίζω πού βρίσκεται το κάθε τι και το χάος είναι μόνο εικονικό, εξωτερικό. Το χιούμορ είναι πολύτιμος φίλος στη καθημερινότητα μου.

Μερικές φορές, όταν το «χάος» και ο αποπροσανατολισμός ξεφεύγει από τον έλεγχο μου, ξέρω ότι χρειάζεται να βάλω μια τάξη στο γραφείο μου (και στη σκέψη μου). Αλλά αυτό το αποφασίζω εγώ, όταν είμαι έτοιμη να το αναλάβω. Είναι σημαντικό, όπως και σε κάθε άνθρωπο (δυσλεκτικό ή μη) να παρακινούμαι εσωτερικά.

Ο φόβος είναι μόνιμος σύντροφος στη ζωή ενός δυσλεκτικού. Φόβος της αποτυχίας, της σύγκρισης, της αποκάλυψης (του μυστικού του), της απόρριψης, της κακής διαχείρισης του χρόνου, των χρημάτων, των καταστάσεων κ.λ.π..

Σε ένα σύστημα που ενδιαφέρεται για τις απαντήσεις, τα αποτελέσματα, την εικόνα (αυτό που φαίνεται) πολύ περισσότερο από ότι νοιάζεται για τις ερωτήσεις, τη διαδικασία, την ουσία (την πρόθεση πίσω από την εικόνα), ο δυσλεκτικός νοιώθει μόνιμα ευάλωτος, υπόλογος και «έξω από τα νερά του».

Ζει μόνιμα, σε ένα κόσμο που δεν φτιάχτηκε για αυτόν (και το χειρότερο είναι ότι γνωρίζει – διαισθητικά – ότι δεν έχει πολλά να του προσφέρει). Η προσπάθεια που καταβάλλει να ισορροπήσει ανάμεσα στους δυο κόσμους είναι τεράστια.

Η αίσθηση αποδιοργάνωσης, θολούρας και χάους είναι σχεδόν μόνιμη στην καθημερινότητα του. Η απόρριψη, η κριτική, η προσπάθεια αλλαγής είναι αυτά που εμποδίζουν τον δυσλεκτικό όχι ο καθ’ εαυτός διαφορετικός τρόπος σκέψης.

Μέσω της αυτογνωσίας και της Εναλλακτικής Μάθησης, ο δυσλεκτικός μπορεί να αποκτήσει την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται, να βρει τους τρόπους για να εκφράσει τα ταλέντα του, και να μάθει να ελέγχει τον εαυτό του.

Οι όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ο δυσλεκτικός που ζει σε ένα «περίεργο» για αυτόν κόσμο, θα τον κάνουν είτε επίμονο, δυναμικό, δημιουργικό και αισιόδοξο είτε θα τον σπρώξουν προς την απογοήτευση, την παραίτηση και το συμβιβασμό. Κρίσιμο ρόλο σε αυτό παίζει το άμεσο περιβάλλον του.

Δεν χωράει κανένας άνθρωπος σε ένα κατάλογο «συμπτωμάτων» και δεν μοιάζει με κανένα άλλο άνθρωπο. Ο δυσλεκτικός κρύβει μέσα του ένα ολόκληρο μυστικό κόσμο εικόνων, συναισθημάτων, εννοιών και αντιλήψεων που είναι πολύ διαφορετικός από τον συνηθισμένο.
Ίσως έχει πολλά να προσφέρει, μια «άλλη θέαση» του κόσμου. Αλλά χρειάζεται ο ίδιος να το αναγνωρίσει, να το αποδεχτεί και να καλλιεργήσει αυτό που του έχει δοθεί.

Ο μόνος τρόπος για να κατανοήσει και να ελέγξει κανείς τη δυσλεξία είναι να συνεργαστεί μαζί της, όχι να την αντιστρατεύεται.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου