Μπορείς να μάθεις πολλά για τους ανθρώπους, για τη ζωή, τον εαυτό σου, στα απλά καθημερινά πράγματα, στις «λεπτομέρειες» της καθημερινότητας. Δεν χρειάζεται να διαβάσεις βιβλία ψυχολογίας ή να μελετήσεις τους αρχαίους σοφούς για να μάθεις την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Χρειάζεται να μάθεις να παρατηρείς τη ζωή. Ο παρατηρητής δεν έχει στάση παθητική, όπως ίσως πιστεύουμε. Δεν κάθεται στο περιθώριο της ζωής, αμέτοχος, να κρίνει τις ενέργειες, τα λάθη και τις αστοχίες των άλλων. Παρατηρεί τον εαυτό του, ξέρει τι αισθάνεται, ποιες είναι οι ανάγκες του, έχεις επίγνωση των πραγματικών προθέσεων του και βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον του.
Όταν παρατηρούμε απαλλαγμένοι από την ανάγκη της σύγκρισης, της κριτικής, λειτουργούμε ξανά με την αθωότητα, την περιέργεια, τον ενθουσιασμό και τη δημιουργικότητα ενός παιδιού. Η ζωή γίνεται τότε συναρπαστική, μα ταυτόχρονα – μέσα από την έννοια του υπεύθυνου, με διάκριση ενήλικα – προκλητική. Η παρατήρηση σε «αναγκάζει» να είσαι πρόθυμος να αφήσεις αυτό που είσαι για να γίνεις αυτό που μπορείς να είσαι.
Ξαφνικά, ακούω μια μαμά να φωνάζει στον πεντάχρονο γιο της:
- «Χρήστο, κατέβα από κει αμέσως.»
Ο Χρήστος δεν κατεβαίνει μα ούτε και της απαντάει. Τον προσβάλλει. Νοιώθω τη ντροπή και τον πόνο του παιδιού.
- «Άκουσες τι είπα; Βλέπεις κανένα άλλο παιδί να το κάνει αυτό;»
Τον συγκρίνει και μάλιστα μπροστά στα άλλα παιδιά. Ο Χρήστος διστάζει για μια στιγμή αλλά μετά απαντάει,
- «Ναι, έχω δει».
- «Ποιον έχεις δει να το κάνει; Δείξε μου.»
- «Όχι τώρα, άλλη μέρα είδα άλλα παιδιά.»
-« Εγώ δεν τα είδα. Κατέβα αμέσως.»
Πουθενά και με κανένα τρόπο ο Χρήστος δεν μπορεί να υπάρξει. Συνεχίζει προκλητικά να κάνει αυτό που «δεν πρέπει» να κάνει, αφού είναι ο μόνος τρόπος να αποσπάσει την πολυπόθητη προσοχή.
Λυπάμαι τα πεντάχρονα παιδάκια που συμπεριφέρονται σαν μικροί ενήλικες. Έχουν φανερά ξεχάσει την αθωότητα, τον ενθουσιασμό και την έμφυτη ικανότητα της εξερεύνησης. Μιμούνται λόγια και συμπεριφορές μεγάλων και είναι ζωγραφισμένη στο πρόσωπο τους η απογοήτευση και η κούραση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι ενήλικες στις παιδικές χαρές. Σπάνια οι μαμάδες μιλάνε σε άλλη μαμά ή πιάνουν κουβέντα το παιδί της. Κοιτάνε κρυφά την άλλη γυναίκα, αγνοώντας τη φανερά, σαν να είναι απειλή στο ρόλο και στη φύση της.
Δύσκολος ο ρόλος των γυναικών στη σημερινή κοινωνία που απαιτεί πολλά από αυτές, αλλά δεν εκτιμά ανάλογα την προσφορά της. Μάθανε οι γυναίκες (αιώνες τώρα) την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία για χάρη της οικογένειας και του συντρόφου τους. Οι άλλοι πάντα, πριν από τον εαυτό τους.
Το φεμινιστικό κίνημα και τα επιφανειακά δικαιώματα που τους έχουν δοθεί από την ανδροκρατούμενη κοινωνία έσπρωξαν τις γυναίκες να διεκδικούν περισσότερα, σαν άνδρες, παραμερίζουν τη αληθινή τους φύση και χρησιμοποιούν έμμεσα και υποτιμητικά τη θηλυκή δύναμη, την οποία δεν αξιολογούν ουσιαστικά. Οι άλλες γυναίκες μα και οι άνδρες έχουν γίνει πια εχθροί και ανταγωνιστές.
Οι μπαμπάδες επίσης δεν συνομιλούν με άγνωστες μαμάδες. Φοβούνται να πλησιάσουν μια άλλη γυναίκα που (υποσυνείδητα) βλέπουν σαν τρόπαιο που πρέπει (αλλά δεν μπορούν) να κατακτήσουν.
Φοβούνται οι σημερινοί άνδρες τις γυναίκες αφού και ο δικός τους ρόλος του κυνηγού, έχει παραμεριστεί. Θέλουν να εξουσιάζουν τη γυναίκα αντί να εξουσιάζουν τον εαυτό τους, για να μπορούν στη συνέχεια να θαυμάζουν και να απολαμβάνουν την αφοσίωση της γυναίκας που είναι με ελεύθερη επιλογή της δίπλα τους.
Στεναχωριέμαι όταν βλέπω τις παιδικές χαρές να μετατρέπονται σε χώρους στάθμευσης παιδιών. Οι γονείς βρίσκουν εκεί την ευκαιρία (που είναι δυσεύρετη) να απολαύσουν με ηρεμία ένα καφεδάκι, μια εφημερίδα, την παρέα γνωστών και φίλων. Όχι, δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτά. Ίσως απλά έχουμε ξεχάσει να είμαστε παιδιά: να παίζουμε, να παρατηρούμε, να ανακαλύπτουμε, να είμαστε χαρούμενοι και κυρίως, να βρισκόμαστε στο εδώ και τώρα.
Το τραγικότερο είναι ότι τώρα έχουμε δημιουργήσει παιδικές χαρές στο διαδίκτυο, όπου τα παιδιά δεν χρειάζεται καν να βγαίνουν από το σπίτι, να λερώνονται, να κτυπάνε, να συναναστρέφονται αληθινά παιδιά.
Σπάνιο θέαμα, αλλά πάντα με χαροποιεί να βλέπω και τους δυο γονείς να παίζουν μαζί με τα παιδιά τους, να μοιράζονται τη χαρά, την ενότητα της σχέσης τους και να είναι απόλυτα αφοσιωμένοι στο σύμπαν που με επιτυχία δημιούργησαν γύρω τους. Λίγοι το έχουμε καταφέρει αυτό και η ευτυχία σήμερα πρέπει να επικροτείται.
Υπάρχει και εκείνη η δροσερή, περιποιημένη, ευγενική γιαγιά, που δεν ενδιαφέρεται πια για την εικόνα της αλλά μόνο για το εγγόνι της. Δεν διστάζει να πιάσει κουβέντα με οποιονδήποτε γονέα ή παιδί. Σε ρωτάει με αγωνία: «Τι τρώει η δική σου κόρη; Είναι δύσκολη στο φαγητό της;» Τραγουδάει, παίζει και ζει το κάθε πολύτιμο λεπτό απόλυτα, χωρίς περιττά βάρη στη σκέψη της.
Πάντα απολαμβάνω τις ήρεμες κουβέντες και διάθεση των γονιών – παιδιών που σε βλέπουν σαν άνθρωπο, όχι τρόπαιο ή απειλή. Είναι οι στιγμές που αισθάνομαι ότι όλοι βρισκόμαστε στο ίδιο καράβι, για τον ίδιο προορισμό. Είναι αυτά τα αισιόδοξα μηνύματα ότι υπάρχει ελπίδα, τίποτα δεν έχει μόνο μια θέαση, απλά θα πρέπει να θέλεις να τη δεις.
Και όλα αυτά τα βλέπεις, τα διαισθάνεσαι, γιατί τα έχεις δει μέσα σου. Έχεις περάσει από αυτά τα μονοπάτια στο παρελθόν. Κατανοείς και συμπονείς αυτούς που τα περνάνε τώρα, που φοβούνται και ίσως δεν ξέρουν ότι δεν χρειάζεται να αγωνιούν τόσο. Μαθαίνεις από αυτούς που έχουν κάτι διαφορετικό και θετικό να σου δείξουν, όχι τόσο με τα λόγια μα με τη στάση τους και την αυθόρμητη συμπεριφορά τους.
Η παιδική χαρά – όπως οτιδήποτε και οποιοσδήποτε χώρος και συνθήκες της ζωής μας – είναι ένα μεγάλο σχολείο. Το κλειδί είναι η παρατήρηση. Το σίγουρο είναι ότι δεν παρατηρούμε όλοι τα ίδια, δεν έχουμε όλοι την ίδια θέαση.
Θα είχε ενδιαφέρον να ανταλλάξουμε τέτοιες «θεάσεις» από διαφορετικές φάσεις και εικόνες της ζωής μας. Το καλοκαίρι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για παρατήρηση, όπου και αν είμαστε ο καθένας.
Η ομορφιά της ζωής είναι η πολυμορφία της. Μπορεί το «διαφορετικό» να μας απειλεί ή μπορεί να μας διδάξει, ανάλογα με το πόσο στέρεες είναι οι εσωτερικές μας βάσεις. Μπορεί η ζωή μας να είναι μια συζήτηση, μια ανταλλαγή, ένα μοίρασμα, ή μπορούμε ο καθένας να κλειστούμε στο στενό, ασφυκτικό περιβάλλον που έχει χτίσει γύρω του. Τα πάντα είναι επιλογή.
Χρειάζεται να μάθεις να παρατηρείς τη ζωή. Ο παρατηρητής δεν έχει στάση παθητική, όπως ίσως πιστεύουμε. Δεν κάθεται στο περιθώριο της ζωής, αμέτοχος, να κρίνει τις ενέργειες, τα λάθη και τις αστοχίες των άλλων. Παρατηρεί τον εαυτό του, ξέρει τι αισθάνεται, ποιες είναι οι ανάγκες του, έχεις επίγνωση των πραγματικών προθέσεων του και βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον του.
Όταν παρατηρούμε απαλλαγμένοι από την ανάγκη της σύγκρισης, της κριτικής, λειτουργούμε ξανά με την αθωότητα, την περιέργεια, τον ενθουσιασμό και τη δημιουργικότητα ενός παιδιού. Η ζωή γίνεται τότε συναρπαστική, μα ταυτόχρονα – μέσα από την έννοια του υπεύθυνου, με διάκριση ενήλικα – προκλητική. Η παρατήρηση σε «αναγκάζει» να είσαι πρόθυμος να αφήσεις αυτό που είσαι για να γίνεις αυτό που μπορείς να είσαι.
Ξαφνικά, ακούω μια μαμά να φωνάζει στον πεντάχρονο γιο της:
- «Χρήστο, κατέβα από κει αμέσως.»
Ο Χρήστος δεν κατεβαίνει μα ούτε και της απαντάει. Τον προσβάλλει. Νοιώθω τη ντροπή και τον πόνο του παιδιού.
- «Άκουσες τι είπα; Βλέπεις κανένα άλλο παιδί να το κάνει αυτό;»
Τον συγκρίνει και μάλιστα μπροστά στα άλλα παιδιά. Ο Χρήστος διστάζει για μια στιγμή αλλά μετά απαντάει,
- «Ναι, έχω δει».
- «Ποιον έχεις δει να το κάνει; Δείξε μου.»
- «Όχι τώρα, άλλη μέρα είδα άλλα παιδιά.»
-« Εγώ δεν τα είδα. Κατέβα αμέσως.»
Πουθενά και με κανένα τρόπο ο Χρήστος δεν μπορεί να υπάρξει. Συνεχίζει προκλητικά να κάνει αυτό που «δεν πρέπει» να κάνει, αφού είναι ο μόνος τρόπος να αποσπάσει την πολυπόθητη προσοχή.
Λυπάμαι τα πεντάχρονα παιδάκια που συμπεριφέρονται σαν μικροί ενήλικες. Έχουν φανερά ξεχάσει την αθωότητα, τον ενθουσιασμό και την έμφυτη ικανότητα της εξερεύνησης. Μιμούνται λόγια και συμπεριφορές μεγάλων και είναι ζωγραφισμένη στο πρόσωπο τους η απογοήτευση και η κούραση.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι ενήλικες στις παιδικές χαρές. Σπάνια οι μαμάδες μιλάνε σε άλλη μαμά ή πιάνουν κουβέντα το παιδί της. Κοιτάνε κρυφά την άλλη γυναίκα, αγνοώντας τη φανερά, σαν να είναι απειλή στο ρόλο και στη φύση της.
Δύσκολος ο ρόλος των γυναικών στη σημερινή κοινωνία που απαιτεί πολλά από αυτές, αλλά δεν εκτιμά ανάλογα την προσφορά της. Μάθανε οι γυναίκες (αιώνες τώρα) την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία για χάρη της οικογένειας και του συντρόφου τους. Οι άλλοι πάντα, πριν από τον εαυτό τους.
Το φεμινιστικό κίνημα και τα επιφανειακά δικαιώματα που τους έχουν δοθεί από την ανδροκρατούμενη κοινωνία έσπρωξαν τις γυναίκες να διεκδικούν περισσότερα, σαν άνδρες, παραμερίζουν τη αληθινή τους φύση και χρησιμοποιούν έμμεσα και υποτιμητικά τη θηλυκή δύναμη, την οποία δεν αξιολογούν ουσιαστικά. Οι άλλες γυναίκες μα και οι άνδρες έχουν γίνει πια εχθροί και ανταγωνιστές.
Οι μπαμπάδες επίσης δεν συνομιλούν με άγνωστες μαμάδες. Φοβούνται να πλησιάσουν μια άλλη γυναίκα που (υποσυνείδητα) βλέπουν σαν τρόπαιο που πρέπει (αλλά δεν μπορούν) να κατακτήσουν.
Φοβούνται οι σημερινοί άνδρες τις γυναίκες αφού και ο δικός τους ρόλος του κυνηγού, έχει παραμεριστεί. Θέλουν να εξουσιάζουν τη γυναίκα αντί να εξουσιάζουν τον εαυτό τους, για να μπορούν στη συνέχεια να θαυμάζουν και να απολαμβάνουν την αφοσίωση της γυναίκας που είναι με ελεύθερη επιλογή της δίπλα τους.
Στεναχωριέμαι όταν βλέπω τις παιδικές χαρές να μετατρέπονται σε χώρους στάθμευσης παιδιών. Οι γονείς βρίσκουν εκεί την ευκαιρία (που είναι δυσεύρετη) να απολαύσουν με ηρεμία ένα καφεδάκι, μια εφημερίδα, την παρέα γνωστών και φίλων. Όχι, δεν υπάρχει τίποτα κακό σε αυτά. Ίσως απλά έχουμε ξεχάσει να είμαστε παιδιά: να παίζουμε, να παρατηρούμε, να ανακαλύπτουμε, να είμαστε χαρούμενοι και κυρίως, να βρισκόμαστε στο εδώ και τώρα.
Το τραγικότερο είναι ότι τώρα έχουμε δημιουργήσει παιδικές χαρές στο διαδίκτυο, όπου τα παιδιά δεν χρειάζεται καν να βγαίνουν από το σπίτι, να λερώνονται, να κτυπάνε, να συναναστρέφονται αληθινά παιδιά.
Σπάνιο θέαμα, αλλά πάντα με χαροποιεί να βλέπω και τους δυο γονείς να παίζουν μαζί με τα παιδιά τους, να μοιράζονται τη χαρά, την ενότητα της σχέσης τους και να είναι απόλυτα αφοσιωμένοι στο σύμπαν που με επιτυχία δημιούργησαν γύρω τους. Λίγοι το έχουμε καταφέρει αυτό και η ευτυχία σήμερα πρέπει να επικροτείται.
Υπάρχει και εκείνη η δροσερή, περιποιημένη, ευγενική γιαγιά, που δεν ενδιαφέρεται πια για την εικόνα της αλλά μόνο για το εγγόνι της. Δεν διστάζει να πιάσει κουβέντα με οποιονδήποτε γονέα ή παιδί. Σε ρωτάει με αγωνία: «Τι τρώει η δική σου κόρη; Είναι δύσκολη στο φαγητό της;» Τραγουδάει, παίζει και ζει το κάθε πολύτιμο λεπτό απόλυτα, χωρίς περιττά βάρη στη σκέψη της.
Πάντα απολαμβάνω τις ήρεμες κουβέντες και διάθεση των γονιών – παιδιών που σε βλέπουν σαν άνθρωπο, όχι τρόπαιο ή απειλή. Είναι οι στιγμές που αισθάνομαι ότι όλοι βρισκόμαστε στο ίδιο καράβι, για τον ίδιο προορισμό. Είναι αυτά τα αισιόδοξα μηνύματα ότι υπάρχει ελπίδα, τίποτα δεν έχει μόνο μια θέαση, απλά θα πρέπει να θέλεις να τη δεις.
Και όλα αυτά τα βλέπεις, τα διαισθάνεσαι, γιατί τα έχεις δει μέσα σου. Έχεις περάσει από αυτά τα μονοπάτια στο παρελθόν. Κατανοείς και συμπονείς αυτούς που τα περνάνε τώρα, που φοβούνται και ίσως δεν ξέρουν ότι δεν χρειάζεται να αγωνιούν τόσο. Μαθαίνεις από αυτούς που έχουν κάτι διαφορετικό και θετικό να σου δείξουν, όχι τόσο με τα λόγια μα με τη στάση τους και την αυθόρμητη συμπεριφορά τους.
Η παιδική χαρά – όπως οτιδήποτε και οποιοσδήποτε χώρος και συνθήκες της ζωής μας – είναι ένα μεγάλο σχολείο. Το κλειδί είναι η παρατήρηση. Το σίγουρο είναι ότι δεν παρατηρούμε όλοι τα ίδια, δεν έχουμε όλοι την ίδια θέαση.
Θα είχε ενδιαφέρον να ανταλλάξουμε τέτοιες «θεάσεις» από διαφορετικές φάσεις και εικόνες της ζωής μας. Το καλοκαίρι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για παρατήρηση, όπου και αν είμαστε ο καθένας.
Η ομορφιά της ζωής είναι η πολυμορφία της. Μπορεί το «διαφορετικό» να μας απειλεί ή μπορεί να μας διδάξει, ανάλογα με το πόσο στέρεες είναι οι εσωτερικές μας βάσεις. Μπορεί η ζωή μας να είναι μια συζήτηση, μια ανταλλαγή, ένα μοίρασμα, ή μπορούμε ο καθένας να κλειστούμε στο στενό, ασφυκτικό περιβάλλον που έχει χτίσει γύρω του. Τα πάντα είναι επιλογή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου