Σελίδες

27 Μαΐ 2009

Ειδήμονες σε άγνοια



Τα μικρά παιδιά έχουν πολλά να μας διδάξουν αν είμαστε πρόθυμοι να μάθουμε. Θυμάμαι όταν η κόρη μου ήταν μόλις δεκαεφτά μηνών, με πόση αφοσίωση και απόλυτη προσοχή παρακολουθούσε και επεξεργαζόταν το δέντρο που βρίσκεται έξω από το μπαλκόνι μας. Δεν αρκέστηκε στην ονομασία που της έδωσα, «αυτό είναι ένα δέντρο», άλλωστε, δεν μιλούσε ακόμα.

Το κοίταζε για αρκετή ώρα, το περιεργάστηκε, μέχρι που ικανοποίησε την περιέργεια της και πρόθυμη τότε ασχολήθηκε με κάτι άλλο. Το εκπληκτικό όμως (για μένα) ήταν ότι και την επόμενη μέρα, και την επόμενη, και την επόμενη, έκανε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Λες και έβλεπε το συγκεκριμένο δέντρο για πρώτη φορά, λες και είχε κάτι άλλο να της δώσει, κάτι άλλο να της μάθει. Και μάλλον είχε, απλά εγώ δεν ήμουν σε θέση να το αντιληφθώ.

Ξέρω ότι αυτή την ικανότητα θα τη «χάσει» μόλις αρχίσει να μιλάει, μόλις εισχωρήσει στον κόσμο της λεκτικής επικοινωνίας, στο χώρο του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου, στην ψευδαίσθηση μα και την αλήθεια του «εγώ».

Μόλις ονομάσεις κάτι, παύεις να το προσέχεις.


Παύεις να προσέχεις όταν νομίζεις ότι ξέρεις.


Και όταν νομίζεις ότι ξέρεις, παύεις να μαθαίνεις.


Κάπως έτσι έχουμε όλοι γίνει ειδήμονες ή έχουμε επιτρέψει σε άλλους «ειδήμονες» να μας λένε τι να κάνουμε, τι θέλουμε, τι πρέπει να πιστεύουμε. Έχουμε σταματήσει να μαθαίνουμε, να ανακαλύπτουμε και να διερευνούμε. Έχουμε φορέσει διάφορες ενδυμασίες: ενήλικας, γονιός, πτυχιούχος, πρόεδρος…

Όταν ένα παιδί γεννιέται, το μόνο που μας νοιάζει είναι να είναι υγιές. Ένα τόσο δα πλασματάκι που δεν ξέρει να κάνει σχεδόν τίποτα, μας προσφέρει απερίγραπτη χαρά και ολοκλήρωση, και μόνο που υπάρχει. Του δίνουμε την αμέριστη αγάπη και προσοχή μας, χωρίς όρους, και κάνουμε σχεδόν υπεράνθρωπες προσπάθειες να το κατανοήσουμε, να το ενθαρρύνουμε σε κάθε του βήμα, να του δείξουμε τον κόσμο μας.

Κάπου στη πορεία αρχίζουμε να βάζουμε όρους στην αγάπη και στην αποδοχή μας. Αρχίζουμε να βάζουμε ταμπέλες: «είσαι κακό παιδί, ανυπάκουο, απρόσεκτο …» Κάπου εκεί αρχίζουμε να φοράμε γυαλιά και να χρωματίζουμε την πραγματικότητα μας με χρώματα που οι ίδιοι έχουμε καθορίσει ή έχουμε επιτρέψει σε άλλους να το κάνουν για μας.

Σταματάμε να προσέχουμε να είμαστε περίεργοι, να είμαστε πρόθυμοι να υπάρξουμε στην άγνοια. Αρχίζουμε να «γνωρίζουμε» αλλά και να περιορίζουμε το παιδί μας, όπως έχουμε ήδη κάνει με τον εαυτό μας.

Οι ταμπέλες πληθαίνουν στο σχολείο, στο περιβάλλον, στην κοινωνία, λόγο ανταγωνισμού, ανάγκης «αξιολόγησης», έλλειψης χρόνου. Οι προτεραιότητες μας αλλάζουν. Το τέλειο παιδί μας γίνεται «επιμελής» ή πιο συχνά «αργός, τεμπέλης, δυσλεκτικός, αφηρημένος…» Και τότε αναγκαστικά βλέπουμε την ταμπέλα και όχι το παιδί.

Μοιάζει κάτι σαν αρρώστια που είτε προσπαθούμε να «θεραπεύσουμε» είτε αποδεχόμαστε ως γεγονός που δεν μπορεί να αλλάξει. Το αποτέλεσμα είναι ότι κατεβάζουμε ή ανεβάζουμε το επίπεδο των προσδοκιών μας, των απαιτήσεων μας, και συμβιβαζόμαστε με ένα «μη τέλειο» παιδί ή απαιτούμε ακόμα περισσότερα από αυτό. Σε κάθε περίπτωση, το παιδί παύει να παρακινείται εσωτερικά και μπαίνει σε ένα «αγώνα δρόμου» να επιβεβαιώνει τη δική μας πραγματικότητα.

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν «καλές» και «κακές» ταμπέλες. Είναι όλες περιοριστικές. Παύουμε να έχουμε την ειλικρινή πρόθεση να μάθουμε γιατί «γνωρίζουμε». Το να θέλουμε να μάθουμε είναι πιο δύσκολο (και έχουμε μάθει στα εύκολα). Απαιτεί ενέργεια, χρόνο, προσοχή και αφοσίωση.

Σε αντίθεση με τις απόψεις που συχνά υπερασπιζόμαστε λεκτικά, δηλώνουμε πάντα στη πράξη τι είναι ουσιαστικό για μας, επιλέγοντας πού και πώς θα ξοδέψουμε το χρόνο και την ενέργεια μας, πού θα δώσουμε την προσοχή μας. Αν θέλεις να μάθεις την αλήθεια για κάποιον, πρόσεξε πώς αντιδρά σε αυτό που του συμβαίνει, τι κάνει στην καθημερινότητα του, και όχι τι λέει.

Ποιες ταμπέλες έχεις βάλει άθελα σου στο παιδί σου; Τι αναμένεις από αυτό; Ποια είναι τα όνειρα σου για αυτό; Συνεχίζεις να το αποδέχεσαι και να το προσέχεις, όπως τις πρώτες εκείνες μέρες που ήρθε στο σπίτι μαζί σου από το μαιευτήριο και πέταγες από τη χαρά σου;

Πώς όμως να αναγνωρίσεις αυτές τις ταμπέλες και να καταλάβεις με ποιο τρόπο το περιορίζουν αν δεν αναγνωρίσεις πρώτα τις ταμπέλες που έχεις βάλει στον ίδιο σου τον εαυτό; Πώς χαρακτηρίζεις συνήθως τον εαυτό σου; Όχι όταν σε ρωτάνε ή όταν πρέπει να προβάλεις τον εαυτό σου για κάποιο λόγο, αλλά τις ώρες εκείνες που είσαι μόνος, που ακούς τον ασταμάτητο εσωτερικό διάλογο μέσα στο κεφάλι σου…

Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν δεν ήσουν τόσο βέβαιος ότι γνωρίζεις;

Πώς θα ένοιωθες αν χρειαζόταν να μάθεις από την αρχή τον άγνωστο που κατοικεί μέσα σου, το παιδί σου, το σύντροφο σου; Γιατί το σίγουρο είναι, ότι, αν δεν μπορείς να ελέγξεις τις σκέψεις σου, τα συναισθήματα σου, τις αντιδράσεις σου, τότε πώς μπορείς να πιστεύεις ότι γνωρίζεις ή κατέχεις οποιονδήποτε ή οτιδήποτε άλλο;

Αν αυτό το «οικοδόμημα» που έχεις κτίσει με τόσο κόπο, φοβάσαι να το γκρεμίσεις (να το γκρεμίζεις καθημερινά) τότε να είσαι βέβαιος ότι αυτό ακριβώς το οικοδόμημα σου δίνει την ψευδαίσθηση του «ειδήμονα» και σου στερεί την ευκαιρία της γνώσης. Σου στερεί τις ερωτήσεις, την αμφισβήτηση, την περιέργεια, την αθωότητα, το παιχνίδι, τον ενθουσιασμό, το πείραμα, τη μάθηση, τη χαρά της δημιουργίας.

Και όλα αυτά πρέπει να ξεκινήσουν από σένα, από τον εαυτό σου. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι για κάποιον άλλον, αν δεν κάνεις το ίδιο για τον εαυτό σου. Μα ούτε και μπορείς να απαιτείς από τους άλλους να κάνουν αυτό που δεν είσαι διατεθειμένος να κάνεις ο ίδιος. Δίνουμε αυτό που έχουμε, αυτό που είμαστε. Δεν μπορούμε να δώσουμε κάτι που εμείς οι ίδιοι έχουμε έλλειψη.

Μπορεί να το έχεις μάθει αντίστροφα, ότι δηλαδή, αξίζει αυτός που δίνει από την έλλειψη του. Αλλά είναι αυτό η αλήθεια, η μισή αλήθεια ή ψέμα; Θα μπορούσες να αμφισβητήσεις ότι ξέρεις, ότι θεωρείς δεδομένο και να αποφασίσεις εσύ ο ίδιος τι θέλεις να πιστεύεις;

Κανείς έξω από τον εαυτό σου δεν μπορεί να σου δώσει την αλήθεια σου. Οι απαντήσεις βρίσκονται μόνο στην ίδια τη ζωή σου, όχι στις θεωρίες, στις απόψεις σου ή στις απόψεις οποιουδήποτε άλλου.

Θα μπορούσες να «ξεχάσεις» ότι αυτό είναι ένα δέντρο και να επιτρέψεις για λίγο στον εαυτό σου να αισθανθεί τη μοναδικότητα της ενέργειας του; Θα μπορούσες ξανά να επιτρέψεις στις αισθήσεις σου να σου δώσουν πληροφορίες για το περιβάλλον σου αντί να βασίζεσαι στις έτοιμες απαντήσεις και ερμηνείες του νου σου;

Τι όφελος θα είχες από αυτό; Ίσως δεν θα μάθεις ποτέ αν δεν επιλέξεις να το κάνεις.



6 σχόλια:

  1. Ανώνυμος5/28/2009

    AΛΗΘΕΙΕΣ για άλλη μια φορά.
    Μακάρι να μποορούσαμε να εστιάζαμε στην ενεργεια ολων όσων μας περιβάλουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος5/28/2009

    H άγνωστη είμαι εγω η galazia_sfaira που δεν εχει στρωθει να μάθει τα περι blog....χαμογελάστε μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σημασία δεν έχει τόσο το όνομα, αλλά το ότι ΕΙΣΑΙ εδώ.

    Εστιαζόμαστε, αγαπητή galazia_sfaira, σε όλα όσα επιλέγουμε να εστιαζόμαστε κάθε φορά.

    Η επιλογή να το κάνουμε αυτό συνειδητά, κάνει τη διαφορά πιστεύω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ανώνυμος10/03/2011

    Θέλω να σε ρωτήσω κάτι,που το έχω περιέργεια πολλά χρόνια.Μ'ενδιαφέρει πραγματικά η γνώμη σου.Έχω παρατηρήσει χιλιάδες φορές, νήπια,και κυρίως βρέφη,να κοιτάνε επίμονα σε ένα ''άσχετο'' σημείο,με περιέργεια,και πολλές φορές με τρόμο.Υπάρχει περίπτωση να βλέπουν κάτι ,που εμείς αδυνατούμε να το δούμε; ...Μου έρχονται στο μυαλό,και όλα αυτά που λέει ο Castaneda,περί ''σημείου συγκέντρωσης'' (εντός ή εκτός εισαγωγικών)κλπ ...Εσένα ποια είναι η θέση σου για όλα αυτά; ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Η διαίσθηση σου, σού έχει ήδη απαντήσει. Εμπιστεύσου την.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος10/03/2011

    Ευχαριστώ ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή