Στην παιδική χαρά.

Μπορείς να μάθεις πολλά για τους ανθρώπους, για τη ζωή, τον εαυτό σου, στα απλά καθημερινά πράγματα, στις «λεπτομέρειες» της καθημερινότητας. Δεν χρειάζεται να διαβάσεις βιβλία ψυχολογίας ή να μελετήσεις τους αρχαίους σοφούς για να μάθεις την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Χρειάζεται να μάθεις να παρατηρείς τη ζωή. Ο παρατηρητής δεν έχει στάση παθητική, όπως ίσως πιστεύουμε. Δεν κάθεται στο περιθώριο της ζωής, αμέτοχος, να κρίνει τις ενέργειες, τα λάθη και τις αστοχίες των άλλων. Παρατηρεί τον εαυτό του, ξέρει τι αισθάνεται, ποιες είναι οι ανάγκες του, έχεις επίγνωση των πραγματικών προθέσεων του και βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον του.

Όταν παρατηρούμε απαλλαγμένοι από την ανάγκη της σύγκρισης, της κριτικής, λειτουργούμε ξανά με την αθωότητα, την περιέργεια, τον ενθουσιασμό και τη δημιουργικότητα ενός παιδιού. Η ζωή γίνεται τότε συναρπαστική, μα ταυτόχρονα – μέσα από την έννοια του υπεύθυνου, με διάκριση ενήλικα – προκλητική. Η παρατήρηση σε «αναγκάζει» να είσαι πρόθυμος να αφήσεις αυτό που είσαι για να γίνεις αυτό που μπορείς να είσαι.

Η εκκαθάριση που αναβάλλεις

Όταν αποφασίζεις ότι πρέπει να μετακομίσεις ή ότι θέλεις να ανανεώσεις το σπίτι σου, τότε αρχίζεις να συνειδητοποιείς ότι έχεις μαζέψει πολλά άχρηστα ή αχρείαστα πράγματα. Αυτά που πραγματικά χρειάζεσαι είναι εκπληκτικά λίγα, πράγμα που κατανοείς μόνο όταν ασχοληθείς με όλα αυτά. Συνήθως το κάνεις μόνο όταν κάτι απροσδόκητο σε αναγκάζει να βγεις από την άνεση στην οποία έχεις χρόνια βολευτεί.

Το μυστικό είναι να σκέφτεσαι αυτή την εκκαθάριση προτού το αναπάντεχο σου χτυπήσει την πόρτα και σε αναγκάσει, εν ατμό ψυχής, να τη σκεφτείς. Τι αλήθεια θα έπαιρνες μαζί σου αν ήξερες ότι σήμερα ήταν η τελευταία σου μέρα εδώ και ότι από αύριο θα βρισκόσουν σε ένα εντελώς νέο χώρο και χρόνο, που τίποτα δεν θα θύμιζε την τωρινή πραγματικότητα σου;

Ο λογικός νους σε πείθει ότι αυτές είναι θεωρητικές, αόριστες σκέψεις, αντίθετες με το ρεαλισμό της ζωής και όλα αυτά που έχεις ορίσει ως σημαντικά. Θα το κάνεις αργότερα, όταν θα έχεις περισσότερο χρόνο, όταν θα έχεις φροντίσει τις υποχρεώσεις σου, όταν θα έχεις την «πολυτέλεια» να ξεκουραστείς. Θα διαβάσεις το άρθρο αργότερα (ποτέ δηλαδή), ή θα το διαβάσεις μηχανικά και θα το κλείσεις σε κάποιο ντουλάπι του νου σου, όπως τόσα άλλα που σε βγάζουν από τις καθημερινές συνήθειες.

Ο χρόνος όμως ποτέ δεν είναι αρκετός. Τέτοιες σκέψεις (ή άρθρα) σου προκαλούν «αχρείαστη» νοητική κούραση, πιστεύεις, έτσι απορρίπτεις κάθε τι που είναι ικανό να διαταράξει το πρόγραμμα, να αμφισβητήσει το μάτριξ που τόσο προσεκτικά έχεις χτίσει (ατομικά και συλλογικά), αιώνες τώρα.

Οι δυο τύραννοι: η επιτυχία και η αποτυχία

Είναι δύσκολο, παγιδευμένοι στα δεσμά του εκπαιδευμένου νου, να κατανοούμε βιωματικά την πλάνη της κοινωνίας του μάτριξ των κατώτερων ενστίκτων. Τα γεγονότα που συμβαίνουν στην καθημερινότητα μας είναι απλά αφορμές που μας βοηθάνε – αν έχουμε την ικανότητα να αποκωδικοποιούμε το μάτριξ – να αντιλαμβανόμαστε την πλάνη καθώς ανακαλύπτουμε μια άλλη θέαση.

Τις τελευταίες μέρες είναι διάχυτη η φόρτιση συναισθημάτων, αντιδράσεων και σκέψεων, με αφορμή την πρόσφατη εξεταστική περίοδο και τα αποτελέσματα της που ο καθένας εισέπραξε διαφορετικά. Οι έπαινοι, η χαρά και η ικανοποίηση διαδέχονται την απογοήτευση, την κριτική και την απόρριψη, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.

Τα παιδιά, σκέφτομαι, έχουν μάθει πολύ καλά τους κανόνες του παιχνιδιού της κοινωνίας που τα γέννησε. Έχουν εκπαιδευτεί να δημιουργούν προσδοκίες, να εστιάζονται στο αποτέλεσμα, να ζουν στο μέλλον και να παραιτούνται ή να θυσιάζουν την παιδικότητα τους, νοιώθοντας ενοχή και στις δυο εκδοχές. Πώς έχουμε καταφέρει να συλλάβουμε τα πάντα ανάποδα;